Sau hai tuần khó hiểu, vừa ủng hộ vừa không ủng hộ, ông chủ của Tesla và SpaceX thông báo ông sẽ tiếp tục tài trợ cho mạng Internet Starlink ở Ukraine.
“Đúng là chết tiệt…” Có một kiểu càu nhàu khó tính của tuổi mới lớn trong tuyên bố của Elon Musk ngày thứ bảy 15 tháng 10. Sau 24 giờ hồi hộp, tỷ phú Elon Musk thông báo trên Twitter công ty SpaceX của ông sẽ tiếp tục tài trợ mạng truy cập Internet Starlink cho Ukraine.
Ngày hôm trước, người giàu nhất hành tinh nói SpaceX sẽ không thể tiếp tục tài trợ “vô thời hạn” cho các chi phí liên quan đến Starlink ở Ukraine. Một tuyên bố với những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra. Kể từ mùa xuân năm 2022, hàng ngàn thiết bị nhỏ gọn đầu cuối và di động được kết nối với vệ tinh ở quỹ đạo thấp đã là công cụ thiết yếu trong hệ thống liên lạc của quân đội Ukraine, cũng như cho công việc của nhiều chính quyền và tổ chức phi chính phủ trong nước.
Sự đảo ngược này chỉ là diễn biến mới nhất trong một loạt các trao đổi công khai và mặc cả đằng sau cánh cửa đóng kín vốn đã chứng kiến mối quan hệ giữa tỷ phú và chính phủ Ukraine xấu đi đáng kể trong tháng 10. Về mặt nổi, ngày 3 tháng 10, tỷ phú Elon Musk đã gây tai tiếng cho giới chính trị Ukraine sau khi ông đề nghị trên Twitter rằng Kyiv nên từ bỏ việc chiếm lại Crimea, để tránh một cuộc chiến tranh hạt nhân. Đại sứ Ukraine tại Đức bình luận đề xuất này bằng cách đề nghị tỷ phú đi “xuống địa ngục”.
Trở về tình trạng như cũ?
Về mặt chìm, trong nhiều tuần qua, ông chủ Tesla cố gắng hạn chế chi phí của Starlink ở Ukraine, ước tính khoảng 80 triệu đô la kể từ khi bắt đầu xung đột, giữa giá thiết bị đầu cuối và giá kết nối Internet. Theo kênh CNN, lẽ ra tỷ phú có thể yêu cầu Mỹ chịu trách nhiệm về chi phí này. Vô ích.
Các nhà chức trách Ukraine hoan nghênh quyết định của Elon Musk trong việc tiếp tục tài trợ cho Starlink. Ông Mykhalo Podolyak phản ứng: “Ông đã chọn đúng mặt. Ukraine xin biết ơn ông”, ông Podolyak là cố vấn có ảnh hưởng của Tổng thống Volodymyr Zelensky. Ông Mykhalo Fedorov, bộ trưởng kỹ thuật số của Ukraine trước đó đã nói đến vai trò quan trọng của Starlink sau các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng dân sự vào ngày 10 tháng 10 và tuyên bố rằng Elon Musk là một trong những nhà tài trợ tư nhân lớn nhất cho ‘Ukraine.
Thật khó cho tất cả những điều này để có thể nói trở lại tình trạng như cũ. Các quan chức Ukraine đã không thể không đưa ra kết luận của riêng họ về việc Starlink đột ngột bị gián đoạn ở một số nơi trên mặt trận trong những ngày căng thẳng với tỷ phú này. Với Ukraine, diễn biến trong quá khứ cũng sẽ cho thấy những rủi ro của việc phụ thuộc vào một doanh nhân với một lĩnh vực quan trọng như thông tin liên lạc quân sự. Đặc biệt nếu người đó đa năng như Elon Musk.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch