BÀI ĐỌC 1 VÀ 2 (NẾU CÓ)
BÀI ĐỌC: Ds
21, 4b-9
4b Trong cuộc hành
trình qua sa mạc, dân Ít-ra-en mất kiên nhẫn.5 Họ kêu trách Thiên
Chúa và ông Mô-sê rằng: "Tại sao lại đưa chúng tôi ra khỏi đất Ai-cập, để
chúng tôi chết trong sa mạc, một nơi chẳng có bánh ăn, chẳng có nước uống?
Chúng tôi đã chán ngấy thứ đồ ăn vô vị này."
6 Bấy giờ ĐỨC CHÚA
cho rắn độc đến hại dân. Chúng cắn họ, khiến nhiều người Ít-ra-en phải chết.7
Dân đến nói với ông Mô-sê: "Chúng tôi đã phạm tội, vì đã kêu trách ĐỨC
CHÚA và kêu trách ông. Xin ông khẩn cầu ĐỨC CHÚA để Người xua đuổi rắn xa chúng
tôi." Ông Mô-sê khẩn cầu cho dân.8 ĐỨC CHÚA liền nói với ông:
"Ngươi hãy làm một con rắn và treo lên một cây cột. Tất cả những ai bị rắn
cắn mà nhìn lên con rắn đó, sẽ được sống."9 Ông Mô-sê bèn làm
một con rắn bằng đồng và treo lên một cây cột. Và hễ ai bị rắn cắn mà nhìn lên
con rắn đồng, thì được sống.
ĐÁP CA: Tv 77
Đ. Anh em đừng lãng quên những việc Thiên Chúa
làm. (x c 7b)
1 Dân tôi hỡi, này nghe tôi dạy
bảo, lắng tai đón nhận lời lẽ miệng tôi. 2 Mở miệng ra, tôi sẽ nói
đôi lời huấn dụ, công bố điều huyền bí thuở xa xưa.
34 Khi Chúa giết họ, họ mới đi tìm
Chúa, mới trở lại và mau mắn kiếm Người, 35 mới nhớ rằng: Thiên Chúa
là núi đá họ ẩn thân, Thiên Chúa Tối Cao là Đấng cứu chuộc họ.
36 Miệng họ phỉnh phờ Chúa, lưỡi họ
lừa dối Người;37 còn lòng dạ chẳng chút gì gắn bó, chẳng trung thành
giữ giao ước của Người.
38 Nhưng Người vẫn xót thương, thứ
tha, không tiêu diệt, nén giận đã bao lần, chẳng khơi bùng nộ khí.
BÀI ĐỌC: Pl 2, 6-11
6 Đức Giê-su Ki-tô
vốn dĩ là Thiên Chúa mà không nghĩ phải nhất quyết duy trì địa vị ngang hàng
với Thiên Chúa, 7 nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang mặc lấy thân
nô lệ, trở nên giống phàm nhân sống như người trần thế.8 Người lại
còn hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, chết trên cây thập tự.9
Chính vì thế, Thiên Chúa đã siêu tôn Người và tặng ban danh hiệu trổi vượt trên
muôn ngàn danh hiệu.10 Như vậy, khi vừa nghe danh thánh Giê-su,cả
trên trời dưới đất và trong nơi âm phủ,muôn vật phải bái quỳ;11 và
để tôn vinh Thiên Chúa Cha, mọi loài phải mở miệng tuyên xưng rằng: "Đức
Giê-su Ki-tô là Chúa".
BÀI GIẢNG
THẬP GIÁ LÀ CÂY SỰ SỐNG
A. LỊCH SỬ LỄ KÍNH THÁNH GIÁ CHÚA GIÊSU
Chúng ta biết 300 năm đầu, Giáo
Hội Mẹ Roma bị đế quốc Roma trù dập,
nhất là triều đại vua Nê-rô, những tín
hữu thời ấy phải sinh hoạt tôn giáo trong các hang toại đạo, là nghĩa trang
ngầm dưới đất, họ lợi dụng Luật Roma không cho phép ai động đến nơi có mồ mả.
Tuy nhiên nếu bị phát hiện ai là người Công Giáo thì phải chịu những hình khổ kinh
hoàng: người thì quăng cho thú dữ ăn thịt, kẻ khác bị treo trên cây gỗ và đốt
lửa dưới chân… Suốt 300 năm, các tín hữu thời sơ khai ở Roma không thể xây Nhà
Thờ được.
Năm 312, tướng Constantino đưa bốn
vạn quân đánh chiếm thành Roma, quân đội Roma đông gấp ba lần cùng với những
chiến hào và nhiều vũ khí tối tân, tướng
Constantino khó mà thắng được. Khi Constantino đưa quân bao vây thành
Roma, ông cầu nguyện với Chúa rằng: “Lạy
Chúa, tuy tôi là người ngoại đạo, tôi xin Chúa cho tôi dấu chỉ có thắng được
Roma hay không? Nếu tôi đánh chiếm được thành này, tôi sẽ không bao giờ quên ơn
Chúa”. Vừa dứt lời cầu nguyện, ông nhìn lên trời thấy lá cờ Thập Giá bay
phất phới với hàng chữ “In hoc signo vinces” (cứ dấu này ngươi chiến thắng).
Constantino hết sức vui mừng, ông ra lệnh cho binh lính phải khắc trên cán gươm
hai chữ PX, đây là chữ tắt của tiếng Hy Lạp, có nghĩa là Chúa Kitô, rồi ông ra
lệnh giương cao thập giá thúc quân tấn công, thế là quân đội ông mạnh như vũ
bão ào ạt tràn vào thành, quân Roma do tướng Maxence chỉ huy không kịp trở tay,
chính quân đội của ông dùng gươm giết lẫn nhau, vì họ muốn chống lại vị chỉ huy
của họ !
Ông Constantino lên làm vua lãnh
đạo Roma vào ngày 28 tháng 10 năm 312, và ông ra lệnh cho toàn đế quốc Roma
phải tôn trọng đạo Công Giáo, qua chiếu chỉ Edit de Milan phải chấm dứt bách
hại người Công Giáo. Ông dâng cung điện của ông để làm Đền Thờ đầu tiên của
Giáo Hội Roma. Đó là Đền Thờ Laterano, trong Phụng Vụ Hội Thánh hằng năm vẫn
dành riêng ngày 09 tháng 11 để kính nhớ việc cung hiến Đền Thờ này. Từ đó, vua
Constantino ra lệnh cho toàn đế quốc Roma cho phép người Công Giáo được tự do
xây Đền Thờ.
Năm 326, bà Hêlêna, mẹ của vua
Constantino cũng vì nhớ ơn Chúa ủng hộ cho con bà thành công, bà đã cho người
đi tìm Thánh Giá Chúa và người ta đào bời đồi Golgotha, gặp một nơi có ba cây
thập giá nằm gần nhau, người ta đoán đây là nơi Chúa Giê-su bị đóng đinh với
hai tên trộm. Nhưng không biết đâu là Thập Giá của Chúa Giê-su. Lúc ấy, người
ta đưa đến những người tàn tật, què quặt,đui mù, sờ vào ba cây thập giá, riêng
chỉ có một cây bệnh nhân nào đụng đến đều được lành mạnh. Đó là dấu chỉ người
ta xác định Thập Giá Chúa Giê-su.
Năm 628, vua Ba Tư là Khosroès I
(năm 531-579) chiếm thành Giêrusalem và cướp Thập Giá đưa về Ba Tư. Sau này vua
Heraclius I (610-641) rượt đuổi vua Khosroès I đến Ctésiphon, tại đây con trai
của vua Khosroès là Siroes Shirva đã giết vua cha và giao cây Thập Giá lại cho
vua Heraclius I vào ngày 12 tháng 12 năm 627. Đến năm 629 Thập Giá được kiệu về
Constantino rồi từ đó rước khải hoàn về Giêrusalem.
Thứ Sáu Tuần Thánh năm ấy, vua
Heraclius cho tổ chức rước Thập Giá mà ông mới chiếm lại được đưa lên đồi
Golgotha để cử hành lễ Mở Khăn. Chính vua mặc áo cẩm bào vác Thập Giá. Trong
đoàn rước đó có Giám mục Zacharias, giáo chủ thành Giêrusalem chủ sự. Đoàn rước
đi được một quãng đường, thì tự nhiên vua Heraclius ngã xuống, nhiều người đến
nâng vua dậy để tiếp tục cuộc rước, nhưng vua không thể chỗi dậy được. Lúc đó
Giám mục Zacarias lên tiếng nói: “Vua không thể chỗi dậy vác Thập Giá được, vì
vua không giống Chúa Giêsu ! Chúa Giêsu xưa kia bị lột trần như tên nô lệ vai
vác thập giá, còn vua thì mặc áo lộng lẫy, nên không thích hợp để vác Thập Giá
của Chúa”. Vua nghe thế, ông liền cởi áo cẩm bào và thay áo thường dân,
lúc đó vua mới đứng dậy tiếp tục vác Thập Giá lên đồi Sọ!
B. GIÁO HUẤN
Dựa vào lịch sử trên đây cũng như
dựa vào các Bài đọc trong Phụng Vụ của Thánh Lễ này, cho ta những điểm giáo lý
để thực hành.
1/ Phải trở nên kẻ
thấp hèn trong nhân loại mới được cộng tác với Chúa Giê-su để cứu
người. Thực vậy khi vua Heraclius còn mặc
áo cẩm bào, là người cao cả nhất trong cuộc rước, thì vua không thể vác Thập
Giá của Chúa được. Nhưng khi vua mặc áo thường dân, giống như ông Simon thành
Kyrênê là một nông dân, mới vác đỡ Thập Giá cho Đức Giê-su (x Lc 23, 26t). Bởi
vì Chúa Giê-su vốn dĩ là Thiên Chúa toàn năng, nhưng Ngài đã không giằng lấy
chức đồng hàng cùng Thiên Chúa, Ngài đã tự hủy mình ra không, đem thân đội lốt
người phàm, Ngài mới thi hành chương trình cứu độ loài người do Chúa Cha thiết
định,để rồi Ngài trở nên nguyên nhân cứu độ cho tất cả những ai tùng phục Ngài,
và từ đó mọi miệng lưỡi phải tuyên xưng Ngài là Đức Chúa (x Pl 2,6-11: Bài đọc
II).
2/ Lễ Kính Thánh Giá
Chúa Giê-su không phải là mừng cây gỗ đã treo Chúa Giê-su lên mà bà Hê-lê-na đã
tìm được, dù ngày Thứ Sáu Tuần Thánh chúng
ta không hôn chân Chúa Giê-su mà hôn cây gỗ Thánh Giá, vì đó chỉ là dấu chỉ
Chúa dùng để cứu dân Ngài suốt ba trăm năm bị đế quốc Roma trù dập. Và như vậy,
xem ra cái chết nhục nhã của Chúa Giê-su và sự sống lại vinh hiển của Ngài chưa
thắng được bạo lực Roma, nên nhiều tín hữu thời ấy đã đón nhận lấy đau khổ vì
đạo Chúa trong suốt 300 năm. Đó là họ cộng tác với Chúa Giê-su chịu đau khổ “để bù vào những gì còn thiếu trong cuộc Tử
Nạn của Ngài, vì Hội Thánh là Thân Mình Ngài” (x Cl 1,24).
3/ Chúa dùng bàn tay
người ngoại giáo là vua Constantino giải phóng cho người Công Giáo, để làm mẫu cho những người Công
Giáo phải tích cực đóng góp vào việc phát triển Tin Mừng, cũng như xây dựng Hội
Thánh, không thua dân ngoại. Sự chiến thắng của vua Constantino hoàn toàn dựa
vào sức mạnh và tình thương của Chúa. Lời Chúa đã nói: “Không phải nhờ gươm nhờ giáo mà Chúa ban chiến thắng, vì chiến đấu là
việc của Thiên Chúa” (x 1Sm 17,47).
Ta biết nước Hoa Kỳ trong biến cố
Tháp Đôi bị bọn khủng bố đánh sập vào ngày 11 tháng 09 năm 2001, chính phủ Mỹ
không kích động dân phải tìm cách trả thù, nhưng họ đã động viên mọi người thắp
nến cầu nguyện cùng Thiên Chúa, họ bị nạn vào ngày 11, họ không chọn ngày 12
hay ngày 13, nhưng để ba ngày sau, nhớ đến ba ngày Chúa Giêsu từ cõi chết sống
lại: Ngài biến dữ ra lành, nên đã chọn ngày 14 tháng 09, ngày Lễ Kính Chiến
Thắng Thánh Giá Chúa Giêsu để hợp với Phụng Vụ Công Giáo trên thế giới cùng xin
Chúa biến dữ ra lành. Hành động Đức Tin của nước Mỹ đã chứng minh rằng họ chọn
Chúa lãnh đạo dân tộc. Chính vì vậy mà trên đồng tiền của Mỹ, từ đồng lớn đến
đồng nhỏ luôn có hàng chữ “In God We Trust” (Chúng tôi tín thác vào
Thiên Chúa).Bởi đó cho đến nay, nước Mỹ vẫn là nước đang lãnh đạo thế giới. Họ
thật xứng đáng với Lời Kinh Thánh: “Phúc thay quốc gia được Chúa làm Chúa Tể”
(Tv 144/143,15).
4/ Chỉ có Thiên Chúa
là Đấng toàn năng biến dữ ra lành. Bởi vì cội nguồn của thập giá là dấu dữ, người Roma dùng
để hành quyết các tử tội. Nhưng hôm nay dấu thánh giá (dấu thập +), cả nhân loại lại dùng làm dấu biểu
lộ lòng thương xót cứu giúp người đau khổ, vì thế trên cổng bệnh viện và các xe
cứu thương đều có dấu này. Vậy dấu dữ đã biến thành dấu lành chỉ vì Con Thiên
Chúa toàn năng,đầy tình thương đã nằm trên đó để hiến mạng sống cho nhân loại.
5/ Qua Cây Thập Giá
ta nhìn thấy Cây Sự Sống.Như lời thánh Gioan nói: “Khoảng giữa quảng trường và hai bên doành
nước có Cây Sự Sống, đơm quả mười hai lần, tháng nào sinh quả nấy, lá cây dùng
để chữa lành các dân ngoại. Phúc cho những ai đã giặt áo mình trong Máu Con
Chiên, chúng sẽ được quyền trên Cây Sự Sống, và được ngang qua cổng mà vào
thành. Và ai bỏ bớt Lời trong Sách Thánh, Thiên Chúa sẽ bớt phần kẻ ấy hưởng
nơi Cây Sự Sống” (Kh 22,2.14.19).
6/ Chúa Giêsu là
Adam cuối cùng đánh gục tử thần do Adam thứ nhất mời tới!Truyền thống cho rằng Đức Giêsu bị
đóng đinh trên đồi Sọ, nơi ấy Adam đã chết vì tội bất phục tùng Lời Chúa, và sự
chết đã truyền đến dòng tộc của ông. Nay Adam cuối cùng đã hoàn toàn vâng phục
ý Cha trên trời chấp nhận chết để cứu muôn dân, Ngài đạp đầu tử thần. Do đó, có
nhiều cây thập giá người ta đặt Đức Giêsu đứng trên sọ người là dấu chỉ Ngài
thắng tử thần bởi Adam thứ nhất đưa vào thế gian.
Trên đồi Sọ vào ngày Thứ Sáu Tuần
Thánh có ba cây thập giá, nhưng ý nghĩa
khác nhau :
a- Cây Thập Giá của
Đấng vô tội sinh trái Sự Sống cho những ai tin Chúa Giêsu là Đấng Cứu Độ duy
nhất (x Cv 4,12) để được kết hợp với Ngài.
b- Cây thập giá của anh
trộm lành nhờ biết sám hối và trông cậy vào lòng thương xót của Chúa Giêsu, thì
cây thập giá ấy trở thành phương tiện đưa anh là người đầu tiên trong nhân loại
vào Thiên Đàng (x Lc 23,43).
c- Cây thập giá của tên
trộm dữ, vì hắn không sám hối tội cũng không tin Chúa Giêsu là Đấng Cứu Độ, nên
cậy thập giá trở thành dấu án phạt cho tất cả những ai không sám hối tội, không
kêu cầu danh Chúa Giêsu, Đấng đầy lòng thương xót (x Ep 2,4 ; Lc 23,39).
7/ Kẻ ác sống trên
đời thọ hơn người công chính. Thực vậy, ai càng thiết tha sống
và bảo vệ chân lý, thì càng bị nhiều kẻ ghét và cô đơn! Chỉ có điều may mắn là
nên giống Chúa Giêsu! Bởi vậy ba người bị treo trên thập giá ở đồi Sọ trong
ngày Thứ Sáu Tuần Thánh, thì Đấng vô tội chết trước, còn hai tên trộm người ta
phải đập dập ống chân mới chết! (x Ga 19,31t). Vì kẻ ác là những kẻ bất công,
đã từng cướp của hại người, nên nó có điều kiện làm cho thân xác thỏa thuê ; còn
ý Chúa thì Ngài cho sống lâu để tạo điều kiện cho chúng sám hối. Nếu chúng lỳ
lợm trong tội ác, thì đến ngày cánh chung, chúng không còn cớ để chữa tội mình!
8/ Con đường thập
giá Đức Giêsu đi là con đường duy nhất đưa đến sự sống vinh quang. Như Ngài đã nói: “Không ai đã lên trời, ngoại trừ Con Người,
Đấng từ trời xuống. Như ông
Mô-sê đã giương cao con rắn trong sa mạc, Con Người cũng sẽ phải bị giương cao
như vậy, để ai tin vào Người thì được sống muôn đời.” (Ga 3,13-15 - Bản
dịch NTT - Tin Mừng).
[* Theo bản dịch Nguyễn Thế Thuấn, ngài đã phân biệt ba lần Đức Giêsu
loan báo cuộc Khổ Nạn bởi những nguyên nhân khác nhau :
1- Ga 3,14: Ngài bị chết tội
lỗi người ta.
2- Ga 8,28: Ngài chết vì người
ta lạm dụng tự do chối Ngài.
3- Ga 12,32: Ngài chết vì được diễn tả tình yêu đối với Cha trên trời
và đối với loài người]
Lời này Đức Giêsu cho ta thấy đạo
Chúa khác với mọi tôn giáo khác, vì nguồn gốc đạo Công Giáo phát xuất từ Trời
đến nâng mọi vật trên trái đất lên Trời, tức là làm cho vạn vật trên mặt đất
này, đặc biệt là con người được hưởng vinh quang của Thiên Chúa. Các tôn giáo
khác, nếu có giá trị cũng chỉ là những sáng kiến cố gắng của con người để nâng
đồng loại vươn lên, lên cao hay thấp tùy theo giá trị của tôn giáo đó phù hợp
nhiều hay ít với những chân lý của Lời Chúa :
Đức Giêsu nhắc lại truyện dân Do Thái phản bội Chúa, bị
rắn lửa từ trong rừng bò ra cắn chết 23.000 người trong nội trong một ngày (x
1Cr 10,8). Dân kêu cầu ông Mô-sê, và Chúa bảo ông đúc rắn đồng trên lên cán cờ,
để xác tín rằng “Thiên Chúa là cờ trận
của tôi” (Xh 17,15), ai bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đồng chính là nhìn
lên Chúa Giêsu Thập Giá để chiến đấu với tội lỗi, thì thoát chết (x Ds 21,4-9: Bài
đọc I và Ga 3,14: Tin Mừng), là Đức Giê-su muốn khẳng định: Ai chết vì tội lỗi, hãy nhìn lên Ngài bị treo trên Thập Giá, thì
được sống ! Nhìn Chúa Giê-su trên Thập Giá, cụ thể chính là lúc ta đi hiệp dâng
Thánh Lễ, làm hiện tại hóa cuộc Tử Nạn và Phục Sinh của Chúa Giêsu, ta sẽ được
hưởng Quả Phúc Cây Thập Giá, bởi vì “nhờ Cây Thập Giá ban Quả Phúc Trường Sinh,
và Chúa nuôi dưỡng ta nơi bàn tiệc Thánh Thể” (Lời Nguyện Mở Đầu và Kết
Thúc Thánh Lễ, nhất là Kinh Tiền Tụng). Đúng với Lời Kinh Tiền Tụng trong Thánh
Lễ hôm nay Hội Thánh dâng lời tạ ơn Chúa: “Cha đã dùng Cây Thập Giá để ban ơn cứu độ
cho loài người. thật vậy, xưa vì cây trái cấm, loài người chúng con phải tử
vong, nay nhờ Cây Thập Giá lại được sống muôn đời ; và ma quỷ xưa chiến thắng
nhờ cây trái cấm, nay thảm bại vì Cây Thập Giá của Đức Ki-tô, Chúa chúng con”
.
9/ Chính vì sức mạnh
cứu độ của Cây Thập Giá như trên mà ngày ta được lãnh Bí tích
Thánh Tẩy có bốn người ghi dấu Thánh Giá trên trán (Chủ sự, cha, mẹ và
người đỡ đầu). Để nhờ bốn dấu Thánh Giá
đó, ta đi khắp bốn phương loan báo Tin Mừng cho muôn dân, hầu tập họp thêm nhiều môn đệ cho Chúa Giêsu (x Mt 28,19-20).
Vì “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã
ban Con Một, để ai tin vào Con của Người thì khỏi phải chết, nhưng được sống
muôn đời.Quả vậy, Thiên Chúa sai Con của Người đến thế gian, không phải để lên
án thế gian, nhưng là để thế gian, nhờ Con của Người, mà được cứu độ.” (Ga
3,16-17: Tin Mừng).
Vậy chúng ta hiệp với Hội Thánh
dâng lời cầu nguyện: “Muôn lạy Chúa Kitô,
chúng con tôn thờ và chúc tụng Chúa, đã dùng cây Thập Giá mà cứu chuộc trần
gian” (Tung Hô Tin Mừng), khiến
chúng ta phải nhắc nhở mọi người: “Anh em
đừng quên lãng những việc Thiên Chúa làm” (Tv 78/77, 7b: Đáp ca).
THUỘC LÒNG
- Thiên Chúa là cờ trận của tôi ! (Xh 17,15)
- Tôi không muốn biết gì ngoài Đức Ki-tô Giê-su bị đóng đinh
thập giá. Phần tôi, ước gì tôi đừng có vênh vang nơi một điều gì trừ phi là nơi
thập giá của Chúa chúng ta, Đức Giê-su Ki-tô, nhờ đó thế gian đã bị đóng đinh
cho tôi, và tôi cho thế gian (1Cr 2,2 ; Gl 6,14).
Linh mục GIUSE ĐINH QUANG THỊNH