BÀI GIẢNG
TRÁCH NHIỆM SỬA LỖI ANH EM !
Một trong những vấn đề lớn, tế nhị và phức tạp nhất trong
sinh hoạt cộng đoàn, mà khó có ai trắng án trước mặt Chúa, đó là thái độ trước
lỗi lầm của người anh em,thường người ta ở trong những thái cực xử người anh em
rất nghiệt ngã: Bới đóc đời tư anh em rồi thịnh nộ ? Hoặc thổi phồng lỗi của
anh em rồi rêu rao khắp nơi làm cho chuyện bé xé ra to, còn đa số người tỏ thái
độ bàng quan không muốn dây dưa đến chuyện người khác. Rất ít người vì Đức Ái
biết cầu nguyện xin Chúa chỉ cho cách giúp người anh em sống tốt hơn.
Giáo lý Công Giáo dạy không ai có thể lên Trời một mình, khi
có khả năng mà không giúp đồng loại. Một trong những việc Chúa cần chúng ta
quan tâm đến anh em là giúp nhau thoát vòng tội lỗi ! Muốn làm được việc này,
chúng ta cần chu toàn hai bổn phận :
- Bổn phận người lính canh Chúa đã
trao để chăm sóc linh hồn người anh em.
- Bổn phận làm cho người anh em nhận
ra ThiênChúa yêu thương họ qua cách đối xử của ta
I. BỔN PHẬN
NGƯỜI LÍNH CANH CHÚA ĐÃ TRAO ĐỂ CHĂM SÓC LINH HỒN NGƯỜI ANH EM
Vì ba lý do sau đây :
1/ Vì
Chúa“đặt tôi làm người lính canh” (Ed 33,7: Bài đọc I).
Một người lính canh mà để cho kẻ thù lọt vào khu vực có
trách nhiệm canh gác mà không báo động cho mọi người, cho dù kẻ thù chưa kịp ra
tay, hắn đã bị tóm, thì cả tập thể vẫn kết án người lính canh trước! Còn nếu kẻ
thù đã thực hiện được ý đồ, thì tai họa khủng khiếp ập đến mọi người! Thực vậy,
·
Vì
tội ông Ađam không ngăn cản bà Evà hái trái Chúa cấm, lại còn toa rập ăn trái cấm với vợ, hậu quả là “đất đai hãy là đồ chúc dữ vì cớ ngươi, gai góc sẽ mọc lên cho ngươi.”
(St 3,17-18).
·
Vì
tội lỗi loài người, Thiên Chúa làm ngơ để cho ác thần gây lụt Hồng Thủy tiêu
diệt muôn vật tốt đẹp Chúa đã dựng nên, trừ những gì có trong tàu Noe (x St 6).
·
Vì
tội cuồng dâm của thành Sôđôm mà Chúa tung lửa trời xuống thiêu rụi toàn thành,
và cả miền Gômôra cũng bị vạ lây ! (x St 7.8).
· Vì tội vua Đavid không tin tưởng
vào Thiên Chúa phù hộ để xuất quân chiến thắng kẻ thù, mà lại tin vào sức mạnh
binh lực của vua. Hậu quả là : Ba năm mất mùa ? Ba tháng loạn lạc ?
Ba ngày ôn dịch ? (x 2Sm 24,12-13).
Một số chứng từ trên đây cho thấy tội không chỉ làm khổ
người đã vi phạm Luật, mà còn gây tai họa khủng khiếp đến mọi người sống trong
cùng một môi trường! Ý thức được trách nhiệm này, Linh mục Gioan Maria Vianey
nói: “Cha Sở thánh thiện, giáo dân đạo
đức, cha Sở đạo đức giáo dân tầm thường, cha Sở tầm thường giáo dân ra quỷ”
2/ Vì
anh em là chi thể của tôi.
Trong đời sống Hội Thánh, không ai được làm ngơ để cho
người anh em trong cộng đoàn Đức Tin, họ là chi thể của mình lại sống trong tội
lỗi. Thánh Tông Đồ nói: “Nếu một bộ phận
nào đau, thì mọi bộ phận cùng đau. Nếu một bộ phận nào được vẻ vang, thì mọi bộ
phận cũng vui chung.” (1Cr 12,26). Vì sự liên đới này mà Công Đồng Vat.II
dạy: “Chúa không cứu con người cách riêng
rẽ thiếu liên kết” (HCHT số 9)
3/ Vì
lo cho anh em là lo cho chính mình.
Ơn cứu độ của mỗi Ki-tô hữu gắn liền với phần rỗi của người
anh em, nhất là bổn phận của cha mẹ đối với con cái ; bổn phận của hàng giáo sĩ
với giáo dân, như Chúa dạy qua miệng ngôn sứ Êzêkiel: “Nếu Ta phán với kẻ gian ác rằng: "Hỡi tên gian ác, chắc chắn ngươi
phải chết", mà ngươi không chịu nói để cảnh cáo nó từ bỏ con đường xấu xa,
thì chính kẻ gian ác ấy sẽ phải chết vì tội của nó, nhưng Ta sẽ đòi ngươi đền
nợ máu nó. Ngược lại, nếu ngươi đã báo cho kẻ gian ác phải từ bỏ con đường của
nó mà trở lại, nhưng nó không trở lại, thì nó sẽ phải chết vì tội của nó; còn
ngươi, ngươi sẽ cứu được mạng sống mình.” (Ed 33,8-9: Bài đọc I). Cũng vì
thế, thánh Giacôbê nói : “Ai làm cho một
tội nhân bỏ đường lầm lạc mà trở về, thì cứu được linh hồn ấy khỏi chết và che
lấp được muôn vàn tội lỗi của mình.” (Gc 5,20).
II. BỔN PHẬN
LÀM CHO ANH EM NHẬN RA THIÊN CHÚA YÊU THƯƠNG HỌ QUA CÁCH ĐỐI XỬ CỦA TA
Khi ta biết người anh em có vấn đề cần phải được góp ý, Đức Giê-su dạy ta
nhẹ nhàng đi bốn bước đến với người anh em :
1- Phải trực tiếp gặp người anh em để đối thoại.
Tránh kiểu “nặc danh”. Vì có khi nhờ đối thoại ta lại khám
phá ra mình mới là người cần sửa đổi. Kìa ông Nicôđêmô, một đầu mục Do Thái
(giới đối kháng với Đức Giê-su), nhờ sau một đêm ông trò chuyện với Đức Giê-su (x
Ga 3), nên khi ông thấy các đầu mục kết án Ngài, ông lại lên tiếng bênh vực: "Lề Luật của chúng ta có cho phép kết án ai,
trước khi nghe người ấy và biết người ấy làm gì không? " (Ga 7,51)
2- Kèm theo hai ba nhân chứng.
Đức Giê-su dạy: “Nếu nó không chịu nghe, thì hãy đem theo một
hay hai người nữa, để mọi công việc
được giải quyết, căn cứ vào lời hai hoặc ba nhân chứng”(Mt 18,16: Tin Mừng).
Nghĩa là: Phải trưng bằng chứng xác thực, vì theo Luật Do Thái: “Chứng của hai người thì xác thực” (Dnl
19,15). Trong thực tế, có khi cả tập thể nhất trí về một vấn đề mà vẫn không
đúng. Thực vậy, cả rừng người trước mặt tổng trấn Philatô đều cáo gian Đức
Giê-su. Thế nên Ngài nói: “Hãy cho tôi
biết tôi sai ở điểm nào?” (Ga 18,23). Vì thế ta phải hiểu điều sách Luật dạy: “Chứng của hai người thì xác thực”, có
nghĩa là phán quyết của ta phải dựa vào Lời Chúa để cho mọi người nhận ra tội.Vì“Lời Chúa là đèn soi cho con bước,là ánh sáng
chỉ đường con đi” (Tv 119/118,105). Do đó thánh Phaolô nói: “Chỉ ngang qua Lề Luật tôi mới biết mình có
tội” (Rm 7,7b) chứ không phải đi rỉ tai lôi kéo thêm hai, ba đồng minh đến
làm áp lực. Kìa trong ngày Thứ Sáu Tuần Thánh, giữa rừng người chìm trong sai
lạc gian ác, chỉ mình Đức Giê-su lớn tiếng hô: “Ai thuộc về sự thật thì nghe
tiếng tôi” (Ga 18,37b).
3- Trình bày với người có trách nhiệm trong Hội Thánh.
Đức Giêsu dạy: “Nếu nó không nghe họ, thì hãy đi thưa Hội
Thánh.” (Mt 18,17a: Tin Mừng), tức là trình với người có trách nhiệm trong cộng
đoàn đã tin Chúa. Chứ không phải là nói công khai ở quán nhậu hay phố chợ, nhất
là không đưa nhau ra tòa án đời, để thánh Phaolô phải lên tiếng trách: “Khi anh em đưa nhau ra tòa án đời để kiện
tụng, thì thật đáng xấu hổ !” (x 1Cr
6,1-11). Vì ta phải có trách nhiệm trình bày lỗi của người anh em với Cộng Đoàn
Đức Tin, để Cộng Đoàn có trách nhiệm cứu giúp người anh em, như thánh Tông Đồ
nói: “Trong Đức Kitô, Thiên Chúa đã cho
thế gian được hòa giải với Người, và giao cho chúng tôi công bố lời hòa giải”
(2Cr 5,19: Tung Hô Tin Mừng).
Hai ông bà già đã gần 100 tuổi, có
con có cháu đùm đìa mà còn hay gây gổ bất hòa với nhau, có khi phải mời anh
công an khu vực đến giải quyết. Nhục thật! anh công an chỉ đáng tuổi cháu, mà
ông bà già phải nghe! Trong khi đó cha Sở nói lại không nghe!
4- Phó
thác tội nhân cho Chúa.
Nếu đã đi đến với anh em ba bước trên mà không thấy kết
quả gì, thì bước cuối cùng hãy “kể nó như
một người ngoại hay một người thu thuế.”
(Mt 18,17b: Tin Mừng). Điều này không có nghĩa là khai trừ kẻ có tội ra
khỏi Hội Thánh (dứt Phép Thông Công), mà
phó thác tội nhân cho lòng thương xót của Thiên Chúa qua lời cầu nguyện
trong Thánh Lễ. Bởi vì dưới cái nhìn của thánh sử Mátthêu, người ngoại giáo và
người thu thuế có chỗ đứng riêng trong trái tim của Đức Giê-su. Đan cử:
§
Lời
giảng đầu tiên của Đức Giê-su là cho dân
ngoại (x Mt 4,15t).
§
Khi
người ta phê phán Đức Giê-su gần gũi với
quân thu thuế, Ngài trả lời: “Tôi đến vì
người tội lỗi !” (Mt 9,13) Lời này tác giả Luca xác định thêm: “Tôi đến kêu gọi người tội lỗi hối cải !”
(Lc 5,32). Ta lưu ý ông Matthêu không ghi “hối cải” mà chỉ nói “người tội lỗi”,
vì nếu người tội lỗi đã biết nghe hai, ba người hoặc cộng đoàn nói, thì chắc
chắn nó không nán lại trong tội, nó đã hối cải!
Vậy khi ta đã làm hết cách mà
người anh em không sám hối, thì người anh em mới thực là kẻ tội lỗi, ta hãy đi
dự Lễ và phó dâng người anh em đó cho Chúa. Bởi thế, sau bước thứ tư này, Đức
Giê-su nói với các môn đệ: “Thầy bảo thật
anh em: dưới đất, anh em cầm buộc những điều gì, trên trời cũng cầm buộc như
vậy; dưới đất, anh em tháo cởi những điều gì, trên trời cũng tháo cởi như
vậy.Thầy còn bảo thật anh em: nếu ở
dưới đất, hai người trong anh em hợp lời cầu xin bất cứ điều gì, thì Cha Thầy,
Đấng ngự trên trời, sẽ ban cho. Vì ở đâu có hai ba người họp lại nhân danh
Thầy, thì có Thầy ở đấy, giữa họ.” (Mt 18,18-20: Tin Mừng). Tức là hãy cầu
nguyện cùng Hội Thánh, vì sứ mệnh của Hội Thánh là cầu nguyện cho tội nhân, xin
Chúa thương xót và xin mở cửa Thiên đàng cho họ vào. Lời dạy này làm cho chúng
ta nhớ đến khi Đức Giê-su dâng Lễ trên
đồi Sọ, có Đức Maria, thánh Gioan, bà Maria vợ ông Klôpa và bà Maria Madalena
cùng cầu nguyện trong lúc anh trộm lành xin Chúa thương xót và Chúa đã cho anh
vào Thiên Đàng ngay. Ta lưu ý Lời Đức Giê-su nói: “Nếu hai hay ba người hiệp thông cầu nguyện có Ngài ở đó”, thì phải
hiểu là vị giáo sĩ không dâng Lễ một mình, mà phải có ít là một hay hai người
giáo dân dự Lễ (x Giáo Luật số 106). Thế thì khi ta hiệp dâng Thánh Lễ với Hội
Thánh, ta đã thuộc về Chúa Kitô và ta còn được hợp với ba thành phần trong Hội
Thánh: Những Kitô hữu sống Đức Ái trên dương thế, các linh hồn nơi lửa luyện
tội và các thánh trên Thiên Đàng cùng cầu nguyện, thì chắc chắn kẻ có tội được
Chúa xử nhân ái không thua anh trộm lành (x Lc 23,43)
Do đó, thánh Phao-lô dạy: “Trong một buổi họp của anh em, ở đó có tôi
hiện diện bằng tinh thần, nhân danh Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, và với quyền
năng của Người, chúng ta phải nộp con người đó cho Xa-tan, để phần xác nó bị
huỷ diệt, còn phần hồn được cứu thoát trong Ngày của Chúa.” (1Cr 5,4-5).
Vấn đề sửa lỗi anh em điều cần
thiết nhất ta phải xác tín: Tất cả các
phương cách sửa lỗi người anh em, phải
dựa trên Đức Ái. Thánh Tông Đồ dạy: “Anh
em đừng mắc nợ gì ai, ngoài món nợ tương thân tương ái; vì ai yêu người, thì đã
chu toàn Lề Luật. Đã yêu thương thì
không làm hại người đồng loại, yêu thương là chu toàn Lề Luật” (Rm 13,8.10:
Bài đọc II). Ta lưu ý hai lần thánh Phaolô nói “yêu người là chu toàn Lề Luật”, để giúp ta gợi lòng thương cảm
người anh em sa ngã, ta hãy nhớ rằng: “Ngã
vào tội là người, nán lại trong tội là quỷ” (Ngạn ngữ Đức). Và ta hằng phải
cám ơn Chúa, vì nếu Chúa không bịt mắt đồng loại, để họ nhìn biết tội lỗi của
ta như Chúa biết, thì liệu ta có sống nổi không?
Thể hiện lòng yêu mến đó là :
a- Phải cầu nguyện cho
người anh em, đặc biệt trong Thánh Lễ trước khi muốn sửa lỗi người nào,
để xin Chúa Giêsu cho ta trái tim của Ngài (x Pl 2,5). Công Đồng Vat.II, trong
Hiến Chế Phụng Vụ số 7 đã nhắc lại lời Đức Giê-su dạy hôm nay: “Nếu ở dưới đất, hai người trong anh em hợp lời cầu xin bất cứ điều gì,
thì Cha Thầy, Đấng ngự trên trời, sẽ ban cho. Vì ở đâu có hai ba người họp lại
nhân danh Thầy, thì có Thầy ở đấy, giữa họ” (Mt 18,19-20: Tin Mừng). Chân
lý này được hiểu cụ thể mỗi khi Hội Thánh họp nhau cử hành Phụng Vụ.
b- Cầu nguyện còn để xin
Chúa móc cái đà trong mắt mình trước đã, hầu ta thấy rõ mà lấy cái rác khỏi mắt người khác (x Mt
7,1t). Vì thế trong giờ Kinh Phụng Vụ ban sáng, mọi người đều phải cầu nguyện: “Ngày hôm nay, ước gì anh em nghe tiếng Chúa,
Người phán: Các ngươi chớ cứng lòng” (Tv 95/94,7b.8a: Đáp ca).
c- Việc sửa lỗi người
khác rất cần phải tế nhị và khéo léo. Vì nói đúng, làm đúng, mà thiếu khéo léo, sẽ gây đổ vỡ
tồi tệ hơn. Do đó ta còn phải nói khéo, làm khéo nữa. Nhưng thế nào là khéo, ta còn phải cầu nguyện với trái tim biết
yêu, như thánh Tông Đồ dạy: “Lời lẽ của anh
em hằng phải thanh nhã, mặn mà, ý nhị, biết đối đáp sao cho phải với mỗi một
người” (Cl 4,6 – Bản dịch NTT).
d- Khi gặp người có lỗi,
ta hãy khiêm tốn
bắt đầu bằng câu: “Nếu tôi nói sai, xin bỏ qua, vì tôi không muốn ai nghĩ xấu
nói sai về bạn...”
e- Với bản năng tự vệ, kẻ có lỗi thường phản ứng: im lặng
hay tìm cách biện hộ, hoặc chối tội! Ta không nên gay gắt kết án là “ngoan cố”,
để phải thịnh nộ, hoặc thất vọng ! Nhưng ta phải tin Lời Chúa đã hứa: “Bất cứ điều gì anh em cầu xin hãy tin là đã
được và sẽ thấy thành sự” (Mc
11,24). Hãy noi gương bà Monica, kiên nhẫn hơn 30 năm cầu xin cho con là Augustin,
mãi đến lúc trước khi chết, bà mới được Chúa nhận lời cho Augustin trở lại đạo.
Nhưng khi bà qua đời, bà trở thành thánh Bổn Mạng của Các Bà Mẹ Công Giáo ; và
con của bà trở thành thánh Giám mục Tiến sĩ Hội Thánh! Rõ ràng điều ta xin thì dường như không thấy, nhưng
điều ta được lại vượt quá ước mơ !
THUỘC
LÒNG.
Chúa đặt
tôi làm người lính canh dân Ngài, khi nó phạm tội, tôi phải dựa vào Lời Chúa mà
răn dạy nó, để nó trở lại và được sống. Nếu tôi không răn dạy nó, để nó chết
trong tội, Chúa sẽ đòi tôi phải đền nợ máu nó ! (x Ed 33,7-9).
Linh mục GIUSE ĐINH QUANG THỊNH