BÀI GIẢNG
A. GIẢI THÍCH
1/ Giờ
lao động của người Do Thái quy định thế nào ?
Người
Do Thái lao động mỗi ngày 12 giờ :
-
Giờ thứ I : 6 giờ sáng, bắt đầu đi làm.
-
Giờ thứ XII : 18 giờ, nghỉ việc và lãnh lương.
2/ Có
năm loại thợ làm vào những giờ khác nhau nghĩa là sao ?
-
Loại thợ giờ thứ I : 6 giờ sáng, làm 12 giờ trong ngày.
-
Loại thợ giờ thứ III : 9 giờ sáng, làm 9 giờ trong ngày.
-
Loại thợ giờ thứ VI : 12 giờ trưa, làm 6 giờ trong ngày.
-
Loại thợ giờ thứ IX : 15 giờ, làm 3 giờ trong ngày.
-
Loại thợ giờ thứ XII : 17 giờ, làm 1 giờ trong ngày.
Những
thợ vào làm vườn nho cho ông chủ sớm muộn khác nhau, diễn tả người lãnh Bí tích
Thánh Tẩy để được sống trong Hội Thánh: Trẻ con có (giờ I); vị thành niên có
(giờ III); thanh niên có (giờ VI); trưởng thành có (giờ IX); già nua có (giờ
XI).
3/ Tiền
công nhật một đồng có quá ít không ?
Đó là
tiền công nhật, theo luật Do Thái đã quy định, đủ nuôi sống gia đình trong một
ngày.
4/ Hình ảnh năm nhóm thợ làm
những giờ khác nhau trong mầu nhiệm Nước ThiênChúa, có nghĩa gì ?
Thánh
Irênê, thánh Grégorio (590-604), và ông Origène cho rằng đây là năm chặng trong
lịch sử Thiên Chúa cứu độ khởi đi từ Adam (giờ I), rồi đến ông Noe (giờ III), kế
tiếp là ông Abraham (giờ IV), tiếp đến là ông Mô-sê (giờ IX), và cuối cùng Đức
Giê-su (giờ XI).
Ông chủ
trao cho năm nhóm thợ tiền lương đồng đều mỗi người một đồng, chính là Đức
Giê-su ban ơn cứu độ đồng đều cho tất cả mọi người Công Giáo, tân tòng cũng như
đạo gốc, không ai cảm thấy mình bị thiệt thòi, không ai được kể công với Chúa,
vì ơn cứu độ là ơn nhưng không. Bởi đó họ phải luôn biết tạ ơn Chúa, vì được
làm con Chúa và hằng ngày còn được nuôi dưỡng bằng ơn thánh (một đồng), mà ta
được đón nhận hằng ngày trong Thánh Lễ. Thánh Phao-lô là mẫu người trong việc
này, nên ông cất lời khuyên các tín hữu: “Chính
bởi ân huệ mà anh em được cứu độ, vì anh em cũng như tôi xưa kia chúng ta làm
theo xu hướng xác thịt ! Nhưng Đức Ki-tô thương xót ta, Ngài đã cho ta được hồi
sinh, như vậy, không phải do công anh em, mà là do ơn Chúa ban, không phải do tự
việc làm để đừng có ai vênh vang tự đắc” (Ep 2,1-9).
B.
GIÁO HUẤN
SOÁNG
TRONG HOÄI THAÙNH, NEÁM PHUÙC THIEÂN ÑAØNG
Dụ
ngôn thợ làm vườn nho, nếu xét về mặt xã hội, không ông chủ nào đối xử với các
thợ như thế. Đành rằng ông chủ trả lương cho thợ không sai hợp đồng, không bất
công. Nhưng làm như vậy là chủ tỏ ra thiếu
khôn ngoan, gây cớ cho người ta ghen tỵ nhau, hoặc làm cho thợ hiểu lầm chủ
thương người này mà ghét người kia. Thợ mà biết tâm tình chủ như thế, chắc gì lần
sau chủ có thể mượn được thợ vừa ý! Nhưng Đức Giê-su kể dụ ngôn này nhằm diễn tả
mầu nhiệm Nước Thiên Chúa, vì “đường lối
của Thiên Chúa khác với đường lối của loài người, vì ý nghĩ của Thiên Chúa khác
với suy nghĩ của loài người” (Is 55, 6-9). Qua dụ ngôn này Chúa muốn ta phải
ý thức mình vừa là thợ, vừa là chủ trong đời sống Hội Thánh :
I. TA LÀ THỢ LÀM VƯỜN NHO PHỤC VỤ TRONG HỘI
THÁNH: DÙ PHẢI TÍCH CỰC PHỤC VỤ MỌI NGƯỜI VẪN CẢM NGHIỆM MÌNH ĐƯỢC HẠNH PHÚC
NHƯ SỐNG TRÊN THIÊN ĐÀNG.
1- Được làm vườn nho của Chúa (gia nhập
Hội Thánh) là một ơn lớn lao, nên phải ra sức tích
cực phục vụ mọi người.
Ta hãy
bắt chước đời sống của thánh Phao-lô, ông là Tông Đồ sinh non đẻ muộn (tu muộn),
thuộc loại thợ làm vườn nho vào giờ thứ năm. Thế thì ông Phao-lô có thể phàn
nàn: “Lạy Chúa, sao Ngài không gọi con sớm cùng với các bạn con (Nhóm Mười
Hai), để con khỏi bị nhiều người nghi ngờ khi con hoạt động cho Tin Mừng (x Cv
9,26), để con khỏi ân hận là tên vũ phu (x Cv 26,11), để con khỏi mặc cảm là “đứa ranh con, là người mạt nhất trong các
Tông Đồ, và cũng không đáng gọi là Tông Đồ nữa” (1Cr 15,8-9). Dù ông
Phao-lô nói với mọi người như thế, nhưng không phải là phàn nàn với Chúa, mà
ông chỉ muốn diễn tả người thợ làm vườn nho muộn nhất, vì người này không hề
phàn nàn, trách móc chủ một điều gì, dù suốt ngày anh ngẩn ngơ đầu đường xó chợ,
không ai hỏi thuê mướn, cả nhà suýt chết đói vì thất nghiệp ! (x Mt 20,3-7: Tin
Mừng). Vì ông Phao-lô đã cảm nghiệm được lòng Chúa xót thương, nên ông rất biết
ơn Chúa, ông nói: “Trong số các tội nhân
được Chúa cứu, tôi là người thứ nhất, qua tôi, Đức Ki-tô đã bày tỏ phác sơ qua
tất cả sự đại lượng của Ngài” (1Tm 1,15-16). Tình yêu Chúa dội vào tâm hồn,
nên ông tích cực trong việc Tông Đồ, ông nói: “Tôi không thua kém các Tông Đồ thượng đẳng” (2 Cr 11,5).
Nhìn
vào đời sống Hội Thánh, nhiều người đạo gốc, đạo dòng, là các thợ vào làm vườn
nho sớm, lẽ ra không được thua kém tinh thần phục vụ mẫu mực của ông Phao-lô,
ông nói: “Anh em hãy bắt chước tôi, như
tôi đối với Chúa Ki-tô” (1Cr 11,1), và “anh
em hãy làm thay tôi” (2Cr 12,11). Nói
như thế với dụng ý: Ông chưa hoàn tất nhiệm vụ loan báo Tin Mừng, mọi
người hãy cộng tác thêm vào.
2- Được làm vườn nho của Chúa là hạnh
phúc như sống trên Thiên Đàng.
Thánh
Tông Đồ nói: “Sống là Đức Ki-tô, chết là
mối lợi!” (Pl 1,21). Mối lợi khi chết là “lên Thiên Đàng được nghe Lời khôn tả” (2 Cr 12,4). Nhưng “nếu sống trong xác phàm là hoạt động có hiệu
quả trong việc rao giảng Tin Mừng, thì tôi không biết phải chọn gì. Tôi bị giằng
co đôi ngả: tôi ước mong thoát ly và được ở cùng Đức Ki-tô, thì thật là điều tối
hảo gấp bội, nhưng lưu trú trong xác phàm lại khẩn thiết hơn vì anh em, và tôi
biết rằng tôi sẽ lưu lại và ở bên mà giúp anh em hết thảy tiến tới và được vui
mừng của lòng tin” (Pl 1,22-25).
Như thế
Tông Đồ Phao-lô khác hẳn với những người thợ làm vườn nho cho ông chủ từ sáng sớm
đã lên tiếng than thân và trách chủ: “Tôi
phải vác nặng cả ngày trường với nắng nôi thiêu đốt, vậy mà ông lại kể tôi
ngang hàng với người làm có một giờ” (Mt 20,12: Tin Mừng). Ông Phao-lô
không phàn nàn về số phận tu muộn, bởi vì ông đã nhận ra: “Chúa là Mục Tử chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn chi” (Tv 23/22,1:
ĐC năm chẵn).
Vậy
khi ta là người làm công, ta không nên ghen tỵ với người khác, để rồi oán trách
Thiên Chúa không thương mình, như những người thợ làm vườn nho từ sáng sớm đã
trách chủ. Do đó thánh Gioan Tẩy Giả đã nhắc: “Chớ đòi gì quá mức ấn định, đừng xách nhiễu, đừng vu khống cho ai, hãy
bằng lòng với lương bổng của mình” (Lc 3,13-14). Thánh Phao-lô cũng tiếp lời khuyên: “Làm việc gì hãy tận tâm như thể làm cho
Chúa, chứ không phải làm cho người đời” (Cl 3,23).
Người
Công Giáo sống đạo mà có tinh thần ghen tỵ, oán trách, họ là tông giống Adam,
Eva, vì nguyên tổ loài người đã được Chúa cho làm chủ vũ trụ, mà còn tham lam
đòi ăn cả trái Chúa cấm (x St 3).
Ngụ
ngôn trong Qa/Tl 9,6-15 (Bài đọc năm lẻ): Các cây cối như cây ô-liu chỉ tiết dầu; cây vả cho trái ngọt; cây nho sinh trái để người ta làm rượu. Những cây này
làm đúng nhiệm vụ Chúa trao, nên không thiết gì vương quyền các cây khác đề nghị
phong cho. Chúng không ghen tỵ với một cây nào. Các cây này diễn tả người làm
vườn nho trễ nhất đã không phàn nàn gì. Các cây cối lại xin bụi gai làm vua, mà
gai chỉ làm hại người ta, thế nên những kẻ ác đã tết một vòng gai làm triều
thiên đội lên đầu Đức Giê-su, nhằm nhạo báng vương quyền của Ngài, đẩy Ngài vào
nỗi khổ nhục nhất (x Mt 27,27-31). Thế mà Ngài không ghen tỵ vương quyền với
Chúa Cha, cũng không lạm dụng quyền bính để làm hại, báo oán những kẻ đã
làm nhục Ngài. Ngài chính là hình ảnh
người làm vườn nho cho ông Chủ là Cha Ngài trên trời. Ngài vất vả suốt cả cuộc đời, hơn hẳn những người làm vườn nho sớm
đã oán trách chủ. Ngài không mở miệng than van, “Ngài như con chiên hiền lành bị đưa đi làm thịt, Ngài giơ lưng cho kẻ
đánh đập, giơ má cho kẻ giật râu, Ngài không giấu mặt, không tránh nhục nhằn và
khạc nhổ, Ngài không còn duyên dáng oai vệ, không có vẻ gì đáng mến chuộng”
(x Is 49,1t ; 50,4t ; 52,13 – 53,1t). Vì thế dân Chúa cất lời thưa: “Lạy Chúa, Ngài tỏ uy lực khiến nhà vua sung
sướng” (Tv 21/20,2a: ĐC năm lẻ). Sung sướng vì lúc Ngài khổ nhục nhất trên
thập giá, mà Ngài còn cầu xin Chúa Cha tha tội cho kẻ hại mình (x Lc 23,34).
Một
người có tính ghen tỵ và một người có lòng tham lam, cả hai được dẫn đến
trước mặt vua, vua bảo: “Để làm vừa lòng
các ngươi, ai muốn xin gì trẫm cũng cho, nhưng ai xin sau thì được gấp đôi người trước”. Lời này làm cho hai
tên ghen tỵ và tham lam đều phải câm miệng, vì tên tham không muốn xin trước, đợi
tên ghen xin trước để mình được vua ban gấp đôi! Còn tên ghen cũng chờ tên tham
xin trước, vì nó sợ tên tham được gấp đôi mình! Vua đợi một lúc lâu, không ai
lên tiếng, cuối cùng vua ra lệnh cho tên ghen phải xin trước, hắn nghĩ: Mình phải
xin gì trước để trả thù tên tham, cuối cùng hắn xin vua: “Xin vua chặt một cánh tay của tôi”,với thâm ý là vua sẽ chặt
hai cánh tay của tên kia!
Tên
ghen tỵ đó là ma quỷ, kẻ tham lam là Adam, Eva, là Giu-đa tham 30$ với dã tâm
bán Thầy! Thế mới cảm nghiệm được lời ông chủ vườn nho trách người thợ làm từ
sáng sớm: “Bạn ghen tỵ làm gì? Há tôi
không được quyền làm như tôi muốn về của cải tôi hay sao: hay mắt bạn lườm
nguýt vì tôi nhân lành” (Mt 20, 13t: Tin Mừng).
Ta biết
tác giả Matthêu sử dụng hình ảnh người bạn trong Tin Mừng của ông là ám chỉ những
người tham tiền giống Giu-đa, vì những bạn trong Tin Mừng Matthêu đều là những
bạn xấu. Đan cử như những người bạn làm vườn nho từ sáng sớm đã phàn nàn với chủ
(x Mt 20,13: Tin Mừng); người bạn không mặc áo cưới vào dự tiệc đã bị bỏ tù (x
Mt 22,11); và Giu-đa dùng cái hôn để nộp Thầy, Ngài đã hỏi lại hắn: “Này bạn, bạn dùng cái hôn để nộp Con Người
sao?” (x Mt 26,50).
II. SỐNG TRONG HỘI THÁNH TA CÒN PHẢI Ý THỨC
QUYỀN LÀM CHỦ CỦA MÌNH, VÀ THI HÀNH QUYỀN NÀY NHƯ MỤC TỬ GIÊSU.
Chúa
Giê-su là Vị Mục Tử nhân hậu có một không hai. Chính vì vậy mà trong Tin Mừng
Gioan, ông không viết danh sách các môn đệ Đức Giê-su chọn làm mục tử dân Ngài.
Vì ông chỉ muốn mọi người chiêm ngắm Vị Mục Tử tuyệt vời là Chúa Giê-su, hầu
làm cho mọi mục tử khác phải noi gương bắt chước. Nhất là tích cực loan báo Tin
Mừng, làm phát triển vườn nho Hội Thánh, vì “Lời Thiên Chúa là Lời sống động và hữu hiệu, Lời đó phê phán tâm tình
cũng như tư tưởng của lòng người” (Dt 4,12: Tung Hô Tin Mừng) .
Còn về
mặt nhân bản, ta phải bắt chước ông chủ vườn nho, trả lương cho thợ không căn cứ
vào năng suất lao động, mà căn cứ vào hoàn cảnh sống của họ, vì nếu ông trả
theo đức công bằng là 1/12 phần một đồng của người đến sớm, thì gia đình người
này không thể sống được. Ông chủ vườn nho đã thể hiện lời dạy của ông Tôbya: “Hãy trả lương cân xứng cho người giúp con và
thêm chút gì vào tiền công của họ” (Tb 12,1). Thế mà có nhiều kẻ lợi dụng
người thất nghiệp đến làm việc cho mình thì trả lương chết đói, mà còn tự hào rằng:
nếu tôi không mượn nó, cháo nó không có mà húp!
Làm chủ
mà lợi dụng hoàn cảnh khó khăn của kẻ làm công để làm giàu cho mình,đó là loại
mục tử gian ác, bị Chúa lên án: “Ta lấy mạng
sống Ta mà thề - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA là Chúa Thượng -, bởi chiên của Ta bị cướp
phá và biến thành mồi cho mọi dã thú vì thiếu mục tử, bởi các mục tử chỉ biết
lo cho mình mà không chăn dắt đàn chiên của Ta, nên hỡi các mục tử, hãy nghe lời
ĐỨC CHÚA: ĐỨC CHÚA là Chúa Thượng phán thế này: Đây Ta chống lại các mục tử. Ta
sẽ đòi lại chiên của Ta; Ta sẽ không để chúng chăn dắt chiên, và các mục tử sẽ
không còn lo cho mình. Ta sẽ giải thoát các chiên của Ta khỏi miệng chúng, để
chiên của Ta không còn làm mồi cho chúng nữa” (Ed 34,8-10: Bài đọc năm chẵn).
Vì thế,
Đức Giê-su nói: “Nhiều kẻ đầu hết sẽ nên cuối hết, và có những kẻ cuối hết sẽ nên đầu hết”
(Mt 20,16a: Tin Mừng).
Có
nghĩa là trong chương trình cứu độ của Chúa, các chủ chăn trong Do Thái giáo bị
truất quyền, quyền chăm sóc muôn dân Chúa trao cho các chủ chăn trong Hội Thánh
đã được Ngài đặt lên.
THUỘC LÒNG
Đối với tôi sống là Đức Ki-tô, chết là mối
lợi ! (Pl 1,21)
Linh mục GIUSE ĐINH QUANG THỊNH