BÀI GIẢNG
GIỚI RĂN YÊU MỚI CHÚA GIÊSU BAN
Đức Giê-su dạy: “Đây
là Điều Răn của Thầy: Anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em”
(Ga 15,12: Tin Mừng).
Luật Yêu mới này ta có thể viết
thành hai công thức ngang và tròn:
Công thức này đọc xuôi, đọc ngược
đều có nghĩa:
* Đọc xuôi: Tôi yêu đồng loại như Thiên Chúa yêu tôi: Chúa đã tỏ cho tôi biết
tình yêu của Ngài để tôi bắt chước Ngài mà yêu đồng loại.
* Đọc ngược: Tôi yêu Thiên Chúa như đồng loại yêu tôi: Có nghĩa là tôi nhìn thấy
đồng loại phục vụ vì yêu như Chúa, mà tôi biết học yêu Chúa yêu đồng loại như
Chúa đã yêu loài người.
*Ta thấy ba chủ thể: Thiên Chúa, đồng
loại, tôi, cùng một lúc vừa là chủ ngữ, vừa là bổ ngữ của động từ yêu. Khi nào
chủ ngữ đứng trước động từ yêu, thì chủ thể ấy cho đi ; khi nào bổ ngữ đứng sau
động từ yêu, thì chủ thể ấy lãnh nhận.
Vậy khi ta yêu ai, ta vừa biết cho
vừa được nhận lại nhiều hơn, như Đức Giê-su dạy: “Hãy cho đi và các ngươi sẽ được người ta cho lại. Người ta sẽ lấy đấu hảo hạng đã dằn đã lắc đổ
tràn vào vạt áo cho ngươi” (Lc 6,38). Kẻ chỉ biết nhận là người tham ;
người chỉ biết cho mà không thèm nhận là kẻ kiêu ngạo. hai tội kiêu ngạo và
tham lam đều nghịch lại đức ái Ki-tô giáo. Bởi vậy, ông Phê-rô là tôi tớ phải
phục vụ Thầy, nhưng trong bữa tiệc ly, nếu ông không để Thầy phục vụ rửa chân
cho (không muốn nhận), thì ông không còn là môn đệ của Thầy (x Ga 13, 6-10).
Cả đến Thiên Chúa cũng muốn được
lãnh nhận hoa trái của con người là việc làm do tình yêu Đức Ki-tô thúc bách (x
2Cr 5,14), vì Đức Giê-su nói: “Điều làm
Cha Ta vinh hiển là anh em sinh hoa trái và trở nên môn đệ của Thầy” (Ga
15,8).
Công thức này ta cũng thấy đọc
xuôi hay ngược đều có ý nghĩa. Nhìn vào “công thức yêu” này, ta thấy Tình yêu chuyển lưu giữa ba chủ thể:
Thiên Chúa, đồng loại và tôi. để
tôi và đồng loại được trở nên một trong Thiên
Chúa.
Chân lý này được thể hiện cách cụ
thể trong mầu nhiệm Thánh Thể. Đức Giê-su trong diễn từ về mầu nhiệm Thánh Thể,
Ngài đã nói: “Chúa Cha hằng sống đã sai
tôi, và tôi sống nhờ Chúa Cha thế nào, thì kẻ ăn tôi, sẽ nhờ tôi mà được sống
như vậy” (Ga 6,57). Đến nỗi: “Đấng tác thánh là Chúa Giê-su và những người
được thánh hóa cùng một nguồn gốc, cùng chung một máu thịt với nhau” (Dt
2,11.14), ta có thể nói được như Chúa Giê-su: “Ai thấy tôi là thấy Thiên Chúa Cha” (Ga 14,9) hoặc nói được như thánh Phao-lô: “Tôi sống, nhưng không là tôi sống mà là
Chúa Ki-tô sống trong tôi” (Gl 2,20). Đó cũng là lý do ta hân hoan hãnh
diện nói với mọi người: “ Anh em hãy bắt
chước tôi như tôi đối với Chúa Giê-su Kitô ” (1 Cr.11,1).
Có một bà mẹ được người
ta đưa cho trái cam để ăn tráng miệng khi dự tiệc, nhưng… nghĩ đến đứa con ở
nhà, bà bỏ trái cam vào túi.
Lúc thấy mẹ về, đứa con
hớn hở chạy ra đón, bà liền trao trái cam cho con. Em bé mừng quýnh cám ơn mẹ,
rồi định lấy dao bổ cam ra ăn cho đỡ thèm! Nhưng em chợt nghĩ đến bố đang đạp
xích lô nắng nôi thiêu cháy ngoài đường, em thương bố nên cất trái cam đợi bố
về để tặng bố.
Khi ông bố vừa về đến
nhà, em bé cầm trái cam chạy đến nói :
- Thưa bố, chắc bố mệt
lắm, con có trái cam biếu bố ăn cho đỡ mệt nè, để con phụ đem xích lô vào nhà
cho.
Ông bố vô cùng cảm động
trước cử chỉ của con, ông cám ơn con và định không nhận, nhưng em cứ nằng nặc
đòi bố phải lấy ăn cho đỡ mệt!
Cầm trái cam vào nhà,
ông định lấy dao bổ ra cho hai cha con ăn. Nhưng ông chợt nghĩ: con mình còn bé
mà còn biết cách làm cho cha mẹ vui, sao mình không biết nghĩ đến vợ đang vất
vả trong bếp? Vì ở đâu có tình yêu ở đấy có quà tặng! Thế là ông chồng cầm ngay
trái cam vào bếp tươi cười chào vợ và nói :
- Anh đi làm về, không
có gì để tặng em, chỉ có trái cam này, em dùng cho đỡ mệt.
Như thế cả gia đình vợ chồng con
cái đã biết sống lời thánh Gio-an nói: “Đừng
ai yêu bằng đầu lưỡi, nhưng yêu bằng việc làm thực sự!” (1 Ga 3,18).
Nhìn vào bố cục cấu của Tin Mừng
trong Thánh Lễ hôm nay (Ga 15, 12-17), ta nhận thấy có năm hành động yêu trong
giới răn mới Chúa ban.
Như thế, vì yêu ta, Chúa bước dần xuống (từ bước 1 xuống
bước 5) từ lúc Ngài hy sinh mạng sống vì ta, tới khi Ngài về Trời cầu nguyện
cho ta.
Ta muốn thực hiện giới răn yêu
người Chúa dạy, ta phải bước dần lên
bắt chước Chúa Giê-su (từ hành động 5 đến hành động 1), có nghĩa là ta bước lên
theo thứ tự:
5- Khởi
đầu là cầu nguyện cho đồng loại, vì Đức Giê-su đã hứa : “Tất cả những gì anh em xin cùng Chúa
Cha nhân danh Thầy thì Người ban cho anh
em” (Ga 15,16b).
Ta biết Đức Giê-su vốn dĩ là Thiên
Chúa toàn năng, thế mà Ngài ưu tiên đặt việc cầu nguyện đứng hàng đầu trong
sinh hoạt mỗi ngày, trước khi Ngài giảng Lời và đáp cứu nhu cầu thân xác những
ai đến với Ngài (x Mc 1,21-39). Thế thì ta lại càng cần phải đặt việc cầu
nguyện trước khi đi phục vụ đồng loại.
Đến với đồng loại trước, như Đức Giê-su đã chọn ta: “Không phải anh em chọn Thầy,
nhưng chính Thầy đã chọn anh em và cắt cử anh em, để anh em ra đi, sinh được
hoa trái, và hoa trái của anh em tồn tại” (Ga 15,16a).
3-
Nói Lời Chúa cho đồng loại, như Đức Giê-su ban Lời Chúa Cha
cho ta: “Tất cả những gì Thầy nghe được nơi Cha Thầy, Thầy đã cho anh em biết”
(Ga 15,15b: Tung Hô Tin Mừng).
2- Tôn trọng đồng loại là bạn mình, như
Đức Giê-su gọi ta là bạn: “Thầy không còn
gọi anh em là tôi tớ, vì tôi tớ không biết việc chủ làm. Nhưng Thầy gọi anh em
là bạn hữu” (Ga 15,15a).
a. “Bạn của Đức Giê-su”: Không tất yếu chỉ là người trung tín với Ngài
; mà bạn của Đức Giê-su còn là kẻ phản bội như Giu-đa. Thực vậy, khi môn đệ
Giu-đa dẫn lính Roma đến bắt Thầy Giê-su, hắn đã ra dấu trước: “Tôi hôn ai, các
ông cứ bắt lấy”, và y đã đến gặp Đức Giê-su và nói: “Chào Thầy” và hôn Ngài.
Đức Giê-su bảo y: “Này bạn, bạn đến đây làm gì thì cứ làm đi” (Mt 26,50).
b. “Mọi điều Đức Giê-su nghe được nơi Chúa Cha, thì Ngài đã nói lại cho ta
là bạn biết”. Điều này quan trọng hơn ông Gionathan con vua Sao-lê,kết bạn
với Đavid, người đang bị vua Sao-lê tìm mưu tính kế để giết. Vì vua Sao-lê
không thể cho là chuyện nhỏ khi ông nghe người ta nói: “Sao-lê giết 100 giặc,
thì Đavid giết 1.000”, nếu cứ để thế, thì Đavid chỉ còn thiếu ngôi vua. Sao-lê
đã quyết ý đặt Gioanathan con ông là người kế vị, không thể cho Đavid cướp mất.
Thế là vua Sao-lê bầy mưu tổ chức tiệc mừng chiến thắng của Đavid với thâm ý là
trong bữa tiệc, ông sẽ phóng giáo ghim xác Đavd vào bức tường đối diện ! Ai
thấy cùng lắm họ nói: vì vua quá chén, không làm chủ được hành động. Nên chẳng
ai kết án vua gian ác. Gionathan biết được ý vua cha như thế, ông vội chạy đi
báo cho Đavid: “Anh chớ đến dự tiệc”. Thế là Đavid liền chạy trốn. Ít ngày sau
quân Philitinh nổi lên, vua Sao-lê và Gionathan đem quân nghinh chiến, vì không
có Đavid xuất trận, nên cả hai đều tử trận. Bấy giờ toàn dân tôn Đavid lên làm
vua (x 1Sm 20).
Đavid vô tội nhờ Gionathan là bạn
nói ý thâm độc của cha, để Đavid thoát chết lên làm vua, thì quả là quá mừng.
Đavid vô cùng biết ơn bạn Gionathan. Điều ấy còn thua xa nay Giê-su là bạn ta,
nói ý Cha trên trời: muốn sai Con Một Ngài vào trần gian để cứu những kẻ tội
lỗi, để ta dù có tầm cỡ như “bạn Giu-đa”, thì ta vẫn được ơn tha thứ tội, lại
được đồng hiển trị với Vua Cả trên trời, thì không miệng lưỡi nào nói lên lời
tạ ơn Bạn Giê-su cho hết !
1- Hy sinh cho đồng loại, như Đức Giê-su
nói: “Không có tình yêu nào cao quý hơn
là tình thương của người đã hy sinh mạng sống vì bạn hữu của mình” (Ga
15,13). Ta có hy sinh cho đồng loại giống Chúa Giê-su, thì ta mới yêu người như
Chúa yêu ta. Có thế, ta mới thực hành Giới răn Yêu của Đức Giê-su dạy: “Đây là điều răn của Thầy: Anh em hãy yêu
thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em” (Ga 15,12).
Nhìn vào cơ cấu và nội
dung Giới răn Yêu, ta thấy có ba hành
động yêu được gọi là cũ:
- Hy sinh cho đồng loại: Vợ chồng hy sinh cho nhau, hoặc cha mẹ hy sinh
cho con cái, bầy tôi hy sinh cho vua chúa như ông Lê Lai đành mất mạng sống để
cứu vua Lê Lợi.
- Tôn trọng đồng loại là bạn mình: Đây là lãnh vực nhân bản, người
có lịch sự phải thể hiện tinh thần này đối với người anh em. Nhất là vợ chồng
lại cần phải tôn trọng nhau, vì hai người đã trở nên một.
- Đến với đồng loại trước: Cô cậu trước khi kết hôn, mỗi bên
đều tìm đến người mình muốn kết duyên, hoặc là phép lịch sự người dưới phải đến
với người trên trước.
Gọi ba điều trên đây là cũ, vì tôn
giáo nào cũng dạy người ta như thế. Bởi đó trước khi Con Thiên Chúa xuống thế
làm người, trong nhân loại đã thường dùng ba hành động trên để thể hiện lòng
yêu mến nhau.
Chỉ có hai điều mới trong giới răn yêu Chúa dạy :
- Cầu nguyện cho đồng
loại.
- Nói Lời Chúa cho
đồng loại.
Tiếc rằng phần lớn các chủ chăn
chỉ muốn thể hiện quyền vua của mình, mà coi nhẹ không quan tâm đến hai sứ mệnh
tư tế và ngôn sứ. Thậm chí có một số Linh mục cường điệu trong quyền vua của
mình là ra vạ tuyệt thông cho giáo dân, khi kết án họ là người có tội. Trong
khi đó Giáo Luật không hề cho phép Linh mục làm chuyện đó !
Có một đôi hôn phối kia, cha xứ
gây quá nhiều khó dễ cho họ, họ xin làm Hôn Phối nơi khác cũng không cho. Họ
phải cắn răng chịu để xong Lễ Cưới, khi mọi người đứng chịu chung hình kỷ niệm
với cô dâu chú rể trong đó có cha xứ đứng giữa. vừa chụp xong tấm hình, chú rể
quay lại tát mạnh vào mặt cha xứ và nói: “Bây giờ tôi đã trả thù được ông”. Sự
cố này không ai ủng hộ chú rể, cũng chẳng muốn cho ai bắt chước chú rể, và phải
nói rằng chú rể cũng chẳng muốn xử như vậy, nhưng vì anh quá ức về lối xử sự,
lấy quyền làm cha đè nén anh, nên mới bùng ra hành động đó. Sự cố này cũng
giống như chuyện: Có 2 thầy trò cùng sánh bước trên
một con đường dài, song song với đường đó là một con sông: chốc chốc thầy lôi
trò xuống sông dìm đến sặc nước, rồi lại tiếp tục lên đường. Sau một hồi, thầy
hỏi trò: con đã nhận ra được bài học thầy dạy con chưa? Trò giơ chân đạp thầy
qụy xuống và nói: đây là bài học con đã thuộc! Đúng là “tức nước vỡ bờ!”
Một khi chủ chăn lấy quyền mà
thống trị giáo dân, thì có cầu nguyện cho họ, họ không tin, có giảng Lời cho
họ, họ cũng không nghe. Chủ chăn như thế chẳng giống Chúa Giê-su chút nào, vì
Chúa Giê-su vốn dĩ là Vua trên các vua,
nhưng Ngài không hề dùng quyền vua để thống trị ai, Ngài chỉ hết lòng
chu toàn quyền Tư Tế (cầu nguyện) và quyền Ngôn Sứ (giảng dạy) là tất yếu Ngài
đã chu toàn quyền Vua chăm sóc và cai trị mọi người.
Nhìn vào đời sống Giáo Hội sơ
khai, các Tông Đồ không dùng quyền kết án hay loại trừ ai trong vấn đề đang
tranh cãi: Có nên ban Bí tích Thánh Tẩy cho người chưa cắt bì không ? Nhưng các
Tông Đồ cầu nguyện, xin Chúa soi sáng các ngài phải loan báo Lời Chúa cho hết
mọi loại người trên trái đất, không phân biệt kỳ thị Do Thái hay Hy Lạp, nô lệ
hay tự do. Và nhờ Thánh Thần hướng dẫn, các Tông Đồ đã quyết định bỏ việc cắt
bì cho dân ngoại miễn là họ nghe giáo lý mà tin vào Chúa Giê-su là Đấng Cứu Độ duy
nhất (x Cv 4,12), thì phải ban Bí tích Thánh Tẩy cho họ. Vì thế mà trong bức
thư của các Tông Đồ gửi cho tín hữu ở Antiokia đã viết để làm sáng tỏ vấn đề: “Thánh Thần và chúng tôi quyết định không
chất thêm gánh nặng cho người nào trong anh em, trừ vài điều cần kíp này: kỵ
hẳn đồ cúng, máu huyết, thịt ngột và dâm bôn” (Cv 15,22-31: Bài đọc).
- Còn phải kỵ đồ cúng: Vì lúc ấy,
nhiều người tin rằng ăn đồ cúng là thông đồng với ngoại giáo tôn thờ ngẫu tượng.
Thánh Phao-lô giải thích vấn đề này: Chẳng có thần minh nào ngoài Thiên Chúa, cho nên ăn đồ cúng cũng
chẳng có tội gì. Tuy nhiên, nếu việc ăn đồ cúng làm cho người yếu Đức Tin tưởng
rằng ta tôn thờ các thần ngoại giống Thiên Chúa, thì chớ có ăn, vì làm như thế
là gây cớ vấp phạm cho người anh em. Mà không ăn thì có thiệt chi đâu?! (x 1Cr
8,4-13).
- Kiêng máu huyết: Vì quan niệm thần
học thời bấy giờ, người ta tin rằng máu huyết chỉ sự sống, mà sự sống chỉ có
nơi Thiên Chúa. Ăn máu huyết là xúc phạm đến Thiên Chúa (x Lv 17,11.14).
Vậy bất cứ Luật nào, dù quý trọng
như xích vàng mà trói buộc người ta không cho kết hợp với Chúa Giê-su, thì phải
chặt phăng! Cũng vì vậy, một người tín hữu lên rước Lễ, nếu thừa tác viên biết
người ấy có tội nặng, thì cũng không được quyền khước từ ; hoặc một người bị vạ
tuyệt thông, trong giờ nguy tử, nếu người ấy xin lãnh các Bí tích, thì không
được từ khước!
Có sống Giới Răn Yêu như Chúa dạy,
ta mới quy tụ muôn dân về cho Chúa, để cùng dâng lời cảm tạ: “Lạy Thiên Chúa, trước mặt chư dân, con dâng
lời cảm tạ” (Tv 57/56, 10a: Đáp ca).
THUỘC LÒNG
Đức Giê-su nói: “Đây là điều răn của Thầy: anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu
thương anh em.” (Ga 15,12)
Linh mục GIUSE ĐINH QUANG THỊNH