BÀI GIẢNG
TRÁCH NHIỆM SỬA LỖI ANH EM !
Một trong những vấn đề lớn, tế nhị và phức tạp nhất trong
sinh hoạt cộng đoàn, mà khó có ai trắng án trước mặt Chúa, đó là thái độ trước
lỗi lầm của người anh em,thường người ta ở trong những thái cực xử người anh em
rất nghiệt ngã : Bới móc đời tư anh em rồi thịnh nộ ? Hoặc thổi phồng lỗi của
anh em rồi rêu rao khắp nơi làm cho chuyện bé xé ra to, còn đa số người tỏ thái
độ bàng quan không muốn dây dưa đến chuyện người khác. Rất ít người vì Đức Ái
biết cầu nguyện xin Chúa chỉ cho cách giúp người anh em sống tốt hơn.
Giáo lý Công Giáo dạy không ai có thể lên Trời một mình,khi
có khả năng mà không giúp đồng loại. Một trong những việc Chúa cần chúng ta
quan tâm đến anh em là giúp nhau thoát vòng tội lỗi ! Muốn làm được việc này,
chúng ta cần chu toàn hai bổn phận :
-Bổn
phận người lính canh Chúa đã trao để chăm sóc linh hồn người anh em.
-Bổn
phận làm cho người anh em nhận ra Thiên Chúa yêu thương họ qua cách đối xử của
ta.
***
I. BỔN
PHẬN NGƯỜI LÍNH CANH CHÚA ĐÃ TRAO ĐỂ CHĂM SÓC LINH HỒN NGƯỜI ANH EM.
Vì ba lý do sau đây :
1/ Vì Chúa “đặt tôi làm người lính canh”
(Ed 33,7 : Bài đọc I).
Một
người lính canh mà để cho kẻ thù lọt vào khu vực có trách nhiệm canh gác mà
không báo động cho mọi người, cho dù kẻ thù chưa kịp ra tay, hắn đã bị tóm, thì
cả tập thể vẫn kết án người lính canh trước! Còn nếu kẻ thù đã thực hiện được ý
đồ, thì tai họa khủng khiếp ập đến mọi người! Thực vậy,
·Vì tội ông Ađam không ngăn cản bà Evà hái trái Chúa cấm, lại
còn toa rập ăn trái cấm với vợ, hậu quả là “đất
đai hãy là đồ chúc dữ vì cớ ngươi, gai góc sẽ mọc lên cho ngươi.” (St
3,17-18).
·Vì tội lỗi loài người, Thiên Chúa làm ngơ để cho ác thần gây
lụt Hồng Thủy tiêu diệt muôn vật tốt đẹp Chúa đã dựng nên, trừ những gì có trong
tàu Noe (x St 6).
·Vì tội cuồng dâm của thành Sôđôm mà Chúa tung lửa trời xuống thiêu
rụi toàn thành, và cả miền Gômôra cũng bị vạ lây ! (x St 7.8).
·Vì tội vua Đavid không tin tưởng vào Thiên Chúa phù hộ để
xuất quân chiến thắng kẻ thù, mà lại tin vào sức mạnh binh lực của vua. Hậu quả
là : Ba năm mất mùa ? Ba tháng loạn lạc
? Ba ngày ôn dịch ? (x 2Sm 24,12-13).
Một
số chứng từ trên đây cho thấy tội không chỉ làm khổ người đã vi phạm Luật, mà còn
gây tai họa khủng khiếp đến mọi người sống trong cùng một môi trường! Ý thức
được trách nhiệm này, Linh mục Gioan Maria Vianey nói : “Cha Sở thánh thiện, giáo dân đạo đức, cha Sở đạo đức giáo dân tầm
thường, cha Sở tầm thường giáo dân ra quỷ!”
2/ Vì anh em là chi thể của tôi.
Trong đời sống Hội Thánh, không ai được làm ngơ để cho
người anh em trong cộng đoàn Đức Tin, họ là chi thể của mình lại sống trong tội
lỗi. Thánh Tông Đồ nói : “Nếu một bộ phận
nào đau, thì mọi bộ phận cùng đau. Nếu một bộ phận nào được vẻ vang, thì mọi bộ
phận cũng vui chung.” (1Cr 12,26). Vì sự liên đới này mà Công Đồng Vat.II
dạy : “Chúa không cứu con người cách
riêng rẽ thiếu liên kết” (HCHT số 9)
3/ Vì lo cho anh em là lo cho chính mình.
Ơn cứu độ của mỗi Kitô hữu gắn liền với phần rỗi của người
anh em, nhất là bổn phận của cha mẹ đối với con cái ; bổn phận của hàng giáo sĩ
với giáo dân, như Chúa dạy qua miệng ngôn sứ Êzêkiel : “Nếu Ta phán với kẻ gian ác rằng: "Hỡi tên gian ác, chắc chắn ngươi
phải chết", mà ngươi không chịu nói để cảnh cáo nó từ bỏ con đường xấu xa,
thì chính kẻ gian ác ấy sẽ phải chết vì tội của nó, nhưng Ta sẽ đòi ngươi đền
nợ máu nó. Ngược lại, nếu ngươi đã báo cho kẻ gian ác phải từ bỏ con đường của
nó mà trở lại, nhưng nó không trở lại, thì nó sẽ phải chết vì tội của nó; còn
ngươi, ngươi sẽ cứu được mạng sống mình.” (Ed 33,8-9 : Bài đọc I). Cũng vì
thế, thánh Giacôbê nói : “Ai làm cho một tội nhân bỏ đường lầm lạc mà trở
về, thì cứu được linh hồn ấy khỏi chết và che lấp được muôn vàn tội lỗi của mình.”
(Gc 5,20).
II. BỔN
PHẬN LÀM CHO NGƯỜI ANH EM NHẬN RA THIÊN CHÚA YÊU THƯƠNG HỌ QUA CÁCH ĐỐI XỬ CỦA
TA.
Khi ta biết người anh em có vấn đề cần phải được góp ý,
Đức Giêsu dạy ta nhẹ nhàng đi bốn bước đến với người anh em :
1- Phải trực
tiếp gặp người anh em để đối thoại.
Tránh kiểu “nặc danh”. Vì có khi nhờ đối thoại ta lại
khám phá ra mình mới là người cần sửa đổi. Kìa ông Nicôđêmô,một đầu mục Do Thái
(giới đối kháng với Đức Giêsu), nhờ sau một đêm ông trò chuyện với Đức Giêsu (x
Ga 3), nên khi ông thấy các đầu mục kết án Ngài, ông lại lên tiếng bênh vực :
"Lề Luật của chúng ta có cho phép
kết án ai, trước khi nghe người ấy và biết người ấy làm gì không? "
(Ga 7,51)
2- Kèm theo hai ba
nhân chứng.
Đức Giêsu dạy: “Nếu
nó không chịu nghe, thì hãy đem theo một hay hai người nữa, để mọi công việc được giải quyết, căn cứ vào lời
hai hoặc ba nhân chứng”(Mt 18,16 : Tin Mừng). Nghĩa là : Phải trưng
bằng chứng xác thực, vì theo Luật Do Thái : “Chứng của hai người thì xác thực” (Dnl 19,15). Trong thực tế, có
khi cả tập thể nhất trí về một vấn đề mà vẫn không đúng. Thực vậy, cả rừng
người trước mặt tổng trấn Philatô đều cáo gian Đức Giêsu. Thế nên Ngài nói : “Hãy cho tôi biết tôi sai ở điểm nào?”
(Ga 18,23). Vì thế ta phải hiểu điều sách Luật dạy : “Chứng của hai người thì xác thực”, có nghĩa là phán quyết của ta phải
dựa vào Lời Chúa để cho mọi người nhận ra tội. Vì“Lời Chúa là đèn soi cho con bước,là ánh sáng chỉ đường con đi” (Tv
119/118,105). Do đó thánh Phaolô nói : “Chỉ
ngang qua Lề Luật tôi mới biết mình có tội” (Rm 7,7b), chứ không phải đi rỉ
tai lôi kéo thêm hai, ba đồng minh đến làm áp lực. Kìa trong ngày Thứ Sáu Tuần
Thánh, giữa rừng người chìm trong sai lạc gian ác, chỉ mình Đức Giêsu lớn tiếng
hô : “Ai thuộc về sự thật thì nghe tiếng tôi” (Ga 18,37b).
3- Trình bày với người có trách nhiệm trong
Hội Thánh.
Đức
Giêsu dạy : “Nếu nó không nghe họ, thì hãy đi thưa Hội Thánh.” (Mt 18,17a : Tin
Mừng), tức là trình với người có trách nhiệm trong cộng đoàn đã tin Chúa. Chứ
không phải là nói công khai ở quán nhậu hay phố chợ, nhất là không đưa nhau ra
tòa án đời, để thánh Phaolô phải lên tiếng trách : “Khi anh em đưa nhau ra tòa án đời để kiện tụng, thì thật đáng xấu hổ
!” (x 1Cr 6,1-11).Vì ta phải có trách nhiệm trình bày lỗi của người anh em với Cộng
Đoàn Đức Tin, để Cộng Đoàn có trách nhiệm cứu giúp người anh em, như thánh Tông
Đồ nói: “Trong Đức Kitô, Thiên Chúa đã
cho thế gian được hòa giải với Người, và giao cho chúng tôi công bố lời hòa
giải” (2Cr 5,19 : Tung Hô Tin Mừng).
Hai
ông bà già đã gần 100 tuổi, có con có cháu đùm đìa mà còn hay gây gổ bất hòa
với nhau, có khi phải mời anh công an khu vực đến giải quyết. Nhục thật! anh
công an chỉ đáng tuổi con cháu, mà ông bà già phải nghe! Trong khi đó cha Sở
nói lại không nghe!
4- Phó thác tội nhân cho Chúa.
Nếu
đã đi đến với anh em ba bước trên mà không thấy kết quả gì, thì bước cuối cùng hãy
“kể nó như một người ngoại hay một người
thu thuế.” (Mt 18,17b : Tin Mừng).
Điều này không có nghĩa là khai trừ kẻ có tội ra khỏi Hội Thánh (dứt Phép Thông
Công), mà phó thác tội nhân cho lòng thương xót của Thiên Chúa qua lời cầu
nguyện trong Thánh Lễ. Bởi vì dưới cái nhìn của thánh sử Mátthêu, người ngoại
giáo và người thu thuế có chỗ đứng riêng trong trái tim của Đức Giêsu. Đan cử :
- Lời
giảng đầu tiên của Đức Giêsu là cho dân
ngoại (x Mt 4,15t).
- Khi người ta phê
phán Đức Giêsu gần gũi với quân thu
thuế, Ngài trả lời : “Tôi đến vì người
tội lỗi !” (Mt 9,13) Lời này tác giả Luca xác định thêm : “Tôi đến kêu gọi người tội lỗi hối cải !”
(Lc 5,32). Ta lưu ý ông Matthêu không ghi “hối cải” mà chỉ nói “người tội lỗi”,
vì nếu người tội lỗi đã biết nghe hai, ba người hoặc cộng đoàn nói, thì chắc
chắn nó không nán lại trong tội, nó đã hối cải!
Vậy khi ta đã làm hết cách mà người
anh em không sám hối, thì người anh em mới thực là kẻ tội lỗi, ta hãy đi dự Lễ
và phó dâng người anh em đó cho Chúa. Bởi thế, sau bước thứ tư này, Đức Giêsu
nói với các môn đệ : “Thầy bảo thật anh
em: dưới đất, anh em cầm buộc những điều gì, trên trời cũng cầm buộc như vậy;
dưới đất, anh em tháo cởi những điều gì, trên trời cũng tháo cởi như vậy.Thầy
còn bảo thật anh em: nếu ở dưới đất,
hai người trong anh em hợp lời cầu xin bất cứ điều gì, thì Cha Thầy, Đấng ngự
trên trời, sẽ ban cho. Vì ở đâu có hai ba người họp lại nhân danh Thầy, thì có
Thầy ở đấy, giữa họ.” (Mt 18,18-20 : Tin Mừng). Tức là hãy cầu nguyện cùng
Hội Thánh, vì sứ mệnh của Hội Thánh là cầu nguyện cho tội nhân, xin Chúa thương
xót và xin mở cửa Thiên đàng cho họ vào. Lời dạy này làm cho chúng ta nhớ :khi
Đức Giêsu dâng Lễ trên đồi Sọ, có Đức Maria, thánh Gioan, bà Maria vợ ông Klôpa
và bà Maria Madalena cùng cầu nguyện trong lúc anh trộm lành xin Chúa thương
xót và Chúa đã cho anh vào Thiên Đàng ngay. Ta lưu ý Lời Đức Giêsu nói : “Nếu hai hay ba người hiệp thông cầu nguyện
có Ngài ở đó”, thì phải hiểu là vị giáo sĩ không dâng Lễ một mình, mà phải
có ít là một hay hai người giáo dân dự Lễ (x Giáo Luật số 106). Thế thì khi ta
hiệp dâng Thánh Lễ với Hội Thánh, ta đã thuộc về Chúa Kitô và ta còn được hợp
với ba thành phần trong Hội Thánh : Những Kitô hữu sống Đức Ái trên dương thế,
các linh hồn nơi lửa luyện tội và các Thánh trên Thiên Đàng cùng cầu nguyện,
thì chắc chắn kẻ có tội được Chúa xử nhân ái không thua anh trộm lành (x Lc
23,43)
Do đó, thánh Phaolô dạy : “Trong một buổi họp của anh em, ở đó có tôi
hiện diện bằng tinh thần, nhân danh Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, và với quyền
năng của Người, chúng ta phải nộp con người đó cho Satan, để phần xác nó bị huỷ
diệt, còn phần hồn được cứu thoát trong Ngày của Chúa.” (1Cr 5,4-5).
Vấn đề sửa lỗi anh em, điều cần
thiết nhất ta phải xác tín : Tất cả các phương cách sửa lỗi người anh em, phải dựa trên Đức Ái. Thánh Tông Đồ dạy
: “Anh em đừng mắc nợ gì ai, ngoài món nợ
tương thân tương ái; vì ai yêu người, thì đã chu toàn Lề Luật. Đã yêu thương thì không làm hại người đồng
loại, yêu thương là chu toàn Lề Luật” (Rm 13,8.10 : Bài đọc II). Ta lưu ý
hai lần thánh Phaolô nói “yêu người là
chu toàn Lề Luật”, để giúp ta gợi lòng thương cảm người anh em sa ngã, ta
hãy nhớ rằng : “Ngã vào tội là người, nán
lại trong tội là quỷ” (Ngạn ngữ Đức). Và ta hằng phải cám ơn Chúa, vì nếu
Chúa không bịt mắt đồng loại, để họ nhìn biết tội lỗi của ta như Chúa biết, thì
liệu ta có sống nổi không?
Thể
hiện lòng yêu mến đó là :
a- Phải cầu nguyện cho người anh em, đặc biệt
trong Thánh Lễ trước khi muốn sửa lỗi người nào, để xin Chúa Giêsu cho ta
trái tim của Ngài (x Pl 2,5). Công Đồng Vat.II, trong Hiến Chế Phụng Vụ số 7 đã
nhắc lại lời Đức Giêsu dạy hôm nay : “Nếu
ở dưới đất, hai người trong anh em hợp lời cầu xin bất cứ điều gì, thì Cha
Thầy, Đấng ngự trên trời, sẽ ban cho. Vì ở đâu có hai ba người họp lại nhân
danh Thầy, thì có Thầy ở đấy, giữa họ” (Mt 18,19-20 : Tin Mừng). Chân lý
này được hiểu cụ thể mỗi khi Hội Thánh họp nhau cử hành Phụng Vụ.
b- Cầu nguyện còn để xin Chúa móc cái đà trong
mắt mình trước đã, hầu ta thấy rõ mà lấy cái rác khỏi mắt người khác (x Mt
7,1t). Vì thế trong giờ Kinh Phụng Vụ ban sáng, mọi người đều phải cầu nguyện :
“Ngày hôm nay, ước gì anh em nghe tiếng
Chúa, Người phán : Các ngươi chớ cứng lòng” (Tv 95/94,7b.8a : Đáp ca).
c- Việc sửa lỗi người khác rất cần phải tế nhị
và khéo léo. Vì nói đúng, làm đúng, mà thiếu khéo léo, sẽ gây đổ vỡ tồi tệ
hơn. Do đó ta còn phải nói khéo, làm khéo nữa. Nhưng thế nào là khéo, ta còn phải cầu nguyện với trái tim biết
yêu, như thánh Tông Đồ dạy: “Lời lẽ của anh
em hằng phải thanh nhã, mặn mà, ý nhị, biết đối đáp sao cho phải với mỗi một
người” (Cl 4,6 – Bản dịch NTT).
d- Khi gặp người có lỗi, ta hãy khiêm tốn
bắt đầu bằng câu : “Nếu tôi nói sai, xin bỏ qua, vì tôi không muốn ai nghĩ xấu
nói sai về bạn...”
e- Với bản năng tự vệ, kẻ có lỗi thường phản
ứng : im lặng hay tìm cách biện hộ, hoặc chối tội! Ta không nên gay gắt kết án
là “ngoan cố”, để phải thịnh nộ, hoặc thất vọng! Nhưng ta phải tin Lời Chúa đã
hứa : “Bất cứ điều gì anh em cầu xin hãy
tin là đã được và sẽ thấy thành sự”(Mc 11,24). Hãy noi gương bà Monica,
kiên nhẫn hơn 30 năm cầu xin cho con là Augustin, mãi đến lúc trước giờ chết, bà
mới được Chúa nhận lời cho Augustin trở lại Đạo. Nhưng khi bà qua đời, bà trở
thành thánh Bổn Mạng của Các Bà Mẹ Công Giáo ; và con của bà trở thành thánh
Giám mục Tiến sĩ Hội Thánh! Rõ ràng điều
ta xin thì dường như không thấy, nhưng điều ta được lại vượt quá ước mơ !
THUỘC LÒNG.
Chúa đặt tôi làm
người lính canh dân Ngài, khi nó phạm tội, tôi phải dựa vào Lời Chúa mà răn dạy
nó, để nó trở lại và được sống. Nếu tôi không răn dạy nó, để nó chết trong tội,
Chúa sẽ đòi tôi phải đền nợ máu nó ! (x Ed 33,7-9).
http://phaolomoi.net
Lm GIUSE ĐINH QUANG THỊNH