BÀI ĐỌC : Tl. 9, 6–15

            ⁶ Bấy giờ tất cả thân hào Si-khem cùng toàn dân Bết Mi-lô họp lại, kéo đến tôn A-vi-me-léc lên làm vua, bên cạnh cây sồi trước bia đá ở Si-khem.

            ⁷ Khi người ta báo tin ấy cho ông Giô-tham, ông liền lên đứng trên đỉnh núi Gơ-ri-dim, cất tiếng gọi và nói với những người kia rằng : “Hỡi các thân hào Si-khem ! Hãy nghe tôi đây, thì Thiên Chúa cũng sẽ nghe các người.

            ⁸ Cây cối đã lên đường đi xức dầu phong một vua cai trị chúng. Chúng nói với cây ô-liu : “Hãy làm vua cai trị chúng tôi !”

             ⁹ Nhưng cây ô-liu nói với chúng : “Chẳng lẽ tôi lại từ bỏ dầu của tôi là thứ đã từng làm cho thần minh và người đời được tôn trọng, mà đi đu đưa trên cây cối hay sao ?”

             ¹⁰ Cây cối liền nói với cây vả : “Hãy đến làm vua cai trị chúng tôi !”

            ¹¹ Nhưng cây vả bảo chúng : “Chẳng lẽ tôi lại từ bỏ vị ngọt và trái ngon của tôi mà đi đu đưa trên cây cối hay sao ?”

            ¹² Bấy giờ cây cối nói với cây nho : “Hãy đến làm vua cai trị chúng tôi !”

            ¹³ Nhưng cây nho bảo chúng : “Chẳng lẽ tôi lại từ bỏ rượu của tôi là thứ đã từng làm cho thần minh và người đời phấn khởi, mà đi đu đưa trên cây cối hay sao ?”

            ¹⁴ Tất cả cây cối liền nói với bụi gai : “Hãy đến làm vua cai trị chúng tôi !”

           ¹⁵ Bụi gai trả lời cây cối : “Nếu quả thật các ngươi xức dầu phong ta làm vua cai trị các ngươi, thì hãy tới nương náu dưới bóng ta ; bằng không, lửa sẽ bốc ra từ bụi gai và sẽ thiêu rụi các cây bá hương Li-băng !”

ĐÁP CA : Tv 20

Đ.        Lạy Chúa, Ngài tỏ uy lực khiến nhà vua sung sướng. _{(c 2a)}

² Lạy CHÚA, Ngài tỏ uy lực khiến nhà vua sung sướng, Ngài đã chiến thắng, vua hoan hỷ dường nào !³ Lòng vua ước nguyện sao, Chúa đã ban như vậy, miệng vua khấn xin gì, Ngài cũng không từ chối.

⁴ Chúa đã ân cần ban muôn phúc lộc,vương miện vàng, Ngài đội cho vua. ⁵ Vua xin được sống, Ngài cho được sống, năm tháng dài lâu, tuổi thọ miên trường.

⁶ Vì Ngài chiến thắng, nên nhà vua rực rỡ vinh quang, Ngài cho vua được oai phong lẫm liệt. ⁷ Ngài đặt vua làm nguồn hạnh phúc đến muôn đời và cho vua được hớn hở vui mừng trước Nhan Thánh.

TUNG HÔ TIN MỪNG : Dt 4,12

            Hall-Hall : Lời Thiên Chúa là Lời sống động và hữu hiệu, Lời đó phê phán tâm tình cũng như tư tưởng của lòng người. Hall.

TIN MỪNG : Mt 20,1-16a

            ¹ Khi ấy, Đức Giê-su kể cho các môn đệ dụ ngôn này : “Nước Trời giống như chuyện gia chủ kia, vừa tảng sáng đã ra mướn thợ vào làm việc trong vườn nho của mình. ² Sau khi đã thoả thuận với thợ là mỗi ngày một quan tiền, ông sai họ vào vườn nho làm việc. ³ Khoảng giờ thứ ba, ông lại trở ra, thấy có những người khác ở không, đang đứng ngoài chợ. ⁴ Ông cũng bảo họ : ‘Cả các anh nữa, hãy đi vào vườn nho, tôi sẽ trả cho các anh hợp lẽ công bằng.’ ⁵ Họ liền đi. Khoảng giờ thứ sáu, rồi giờ thứ chín, ông lại trở ra và cũng làm y như vậy. ⁶ Khoảng giờ mười một, ông trở ra và thấy còn có những người khác đứng đó, ông nói với họ : ‘Sao các anh đứng đây suốt ngày không làm gì hết ?’ ⁷ Họ đáp : ‘Vì không ai mướn chúng tôi.’ Ông bảo họ : ‘Cả các anh nữa, hãy đi vào vườn nho !’ ⁸ Chiều đến, ông chủ vườn nho bảo người quản lý : ‘Anh gọi thợ lại mà trả công cho họ, bắt đầu từ những người vào làm sau chót tới những người vào làm trước nhất.’ ⁹ Vậy những người mới vào làm lúc giờ mười một tiến lại, và lãnh được mỗi người một quan tiền. ¹⁰ Khi đến lượt những người vào làm trước nhất, họ tưởng sẽ được lãnh nhiều hơn, thế nhưng cũng chỉ lãnh được mỗi người một quan tiền. ¹¹ Họ vừa lãnh vừa cằn nhằn gia chủ : ¹² ‘Mấy người sau chót này chỉ làm có một giờ, thế mà ông lại coi họ ngang hàng với chúng tôi là những người đã phải làm việc nặng nhọc cả ngày, lại còn bị nắng nôi thiêu đốt.’ ¹³ Ông chủ trả lời cho một người trong bọn họ : ‘Này bạn, tôi đâu có xử bất công với bạn. Bạn đã chẳng thoả thuận với tôi là một quan tiền sao ? ¹⁴ Cầm lấy phần của bạn mà đi đi. Còn tôi, tôi muốn cho người vào làm sau chót này cũng được bằng bạn đó. ¹⁵ Chẳng lẽ tôi lại không có quyền tuỳ ý định đoạt về những gì là của tôi sao ? Hay vì thấy tôi tốt bụng, mà bạn đâm ra ghen tức ?’ ¹⁶ Thế là những kẻ đứng chót sẽ được lên hàng đầu, còn những kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót.”

A. GIẢI THÍCH

1/ Giờ lao động của người Do Thái quy định thế nào ?

            Người Do Thái lao động mỗi ngày 12 giờ :

-         Giờ thứ I  : 6 giờ sáng, bắt đầu đi làm.

-         Giờ thứ 12 : 18 giờ, nghỉ việc và lãnh lương.

2/ Có năm loại thợ làm vào những giờ khác nhau nghĩa là sao ?

-         Loại thợ giờ thứ I : 6 giờ sáng, làm 12 giờ trong ngày.

-         Loại thợ giờ thứ 3 : 9 giờ sáng, làm 9 giờ trong ngày.

-         Loại thợ giờ thứ 6 : 12 giờ trưa, làm 6 giờ trong ngày.

-         Loại thợ giờ thứ 9 : 15 giờ, làm 3 giờ trong ngày.

-         Loại thợ giờ thứ 11: 17 giờ, làm 1 giờ trong ngày.

            Những thợ vào làm vườn nho cho ông chủ sớm muộn khác nhau, diễn tả người lãnh Bí tích Thánh Tẩy để được sống trong Hội Thánh : Trẻ con có (giờ I) ; vị thành niên có (giờ III) ; thanh niên có (giờ VI) ; trưởng thành có (giờ IX) ; già nua có (giờ XI).

3/ Tiền công nhật một đồng có quá ít không ?

            Đó là tiền công nhật, theo luật Do Thái đã quy định, đủ nuôi sống gia đình trong một ngày.

4/ Hình ảnh năm nhóm thợ làm những giờ khác nhau trong mầu nhiệm Nước Thiên Chúa, có nghĩa gì ?

            Thánh Irênê, thánh Grégorio (590-604), và ông Origène cho rằng đây là năm chặng trong lịch sử Thiên Chúa cứu độ khởi đi từ Adam (giờ I), rồi đến ông Noe (giờ III), kế tiếp là ông Abraham (giờ IV), tiếp đến là ông Môsê (giờ IX), và cuối cùng Đức Giêsu (giờ XI).

            Ông chủ trao cho năm nhóm thợ tiền lương đồng đều mỗi người một đồng, chính là Đức Giêsu ban ơn cứu độ đồng đều cho tất cả mọi người Công Giáo, tân tòng cũng như đạo gốc, không ai cảm thấy mình bị thiệt thòi, không ai được kể công với Chúa, vì ơn cứu độ là ơn nhưng không. Bởi đó họ phải luôn biết tạ ơn Chúa, vì được làm con Chúa và hằng ngày còn được nuôi dưỡng bằng ơn thánh (một đồng),đặc biệt mỗi khi dự Lễ. Thánh Phaolô là mẫu người trong việc này, nên ông cất lời khuyên các tín hữu : “Chính bởi ân huệ mà anh em được cứu độ, vì anh em cũng như tôi xưa kia chúng ta làm theo xu hướng xác thịt ! Nhưng Đức Kitô thương xót ta, Ngài đã cho ta được hồi sinh, như vậy, không phải do công anh em, mà là do ơn Chúa ban, không phải do tự việc làm để đừng có ai vênh vang tự đắc” (Ep 2,1-9).

B. GIÁO HUẤN

SỐNG TRONG HỘI THÁNH, NẾM PHÚC THIÊN ĐÀNG

            Dụ ngôn thợ làm vườn nho nếu xét về mặt xã hội, không ông chủ nào đối xử với các thợ như thế. Đành rằng ông chủ trả lương cho thợ không sai hợp đồng, không bất công. Nhưng làm như vậy là chủ tỏ ra thiếu khôn ngoan, gây cớ cho người ta ghen tỵ nhau, hoặc làm cho thợ hiểu lầm chủ thương người này mà ghét người kia. Thợ mà biết tâm tình chủ như thế, chắc gì lần sau chủ có thể mượn được thợ vừa ý! Nhưng Đức Giêsu kể dụ ngôn này nhằm diễn tả mầu nhiệm Nước Thiên Chúa, vì “đường lối của Thiên Chúa khác với đường lối của loài người, vì ý nghĩ của Thiên Chúa khác với suy nghĩ của loài người” (Is 55, 6-9). Qua dụ ngôn này Chúa muốn ta phải ý thức mình vừa là thợ, vừa là chủ trong đời sống Hội Thánh :

I. TA LÀ THỢ LÀM VƯỜN NHO : PHỤC VỤ TRONG HỘI THÁNH, THÌ PHẢI TÍCH CỰC PHỤC VỤ MỌI NGƯỜI, MÀ VẪN CẢM NGHIỆM MÌNH ĐƯỢC HẠNH PHÚC NHƯ SỐNG TRÊN THIÊN ĐÀNG.

            1- Được làm vườn nho của Chúa (gia nhập Hội Thánh) là một ơn lớn lao, nên phải tỏ ra tích cực phục vụ mọi người.

            Ta hãy bắt chước đời sống của thánh Phaolô, ông là Tông Đồ sinh non đẻ muộn (tu muộn), thuộc loại thợ làm vườn nho vào giờ thứ 11 (17giờ). Thế thì ông Phaolô có thể phàn nàn : “Lạy Chúa, sao Ngài không gọi con sớm cùng với các bạn con (Nhóm Mười Hai), để con khỏi bị nhiều người nghi ngờ khi con hoạt động cho Tin Mừng (x Cv 9,26), để con khỏi ân hận là tên vũ phu (x Cv 26,11), để con khỏi mặc cảm là “đứa ranh con, là người mạt nhất trong các Tông Đồ, và cũng không đáng gọi là Tông Đồ nữa” (1Cr 15,8-9)”. Thánh Phaolô nói với mọi người như thế, nhưng không phải là phàn nàn với Chúa, mà ông chỉ muốn diễn tả người thợ làm vườn nho muộn nhất đã không hề phàn nàn, trách móc chủ điều gì. Ông chỉ giống như anh thợ suốt ngày ngẩn ngơ đầu đường xó chợ, không ai hỏi thuê mướn, cả nhà có thể chết đói vì thất nghiệp ! (x Mt 20,3-7 : Tin Mừng). Bởi lẽ thánh Phaolô đã cảm nghiệm được lòng Chúa xót thương, nên ông rất biết ơn Chúa, ông nói : “Trong số các tội nhân được Chúa cứu, tôi là người thứ nhất, qua tôi, Đức Kitô đã bày tỏ phác sơ qua tất cả sự đại lượng của Ngài” (1Tm 1,15-16). Tình yêu Chúa dội vào tâm hồn, nên ông tích cực trong việc Tông Đồ, ông nói  : “Tôi không thua kém các Tông Đồ thượng đẳng” (2 Cr 11,5).

            Nhìn vào đời sống Hội Thánh, nhiều người đạo gốc, đạo dòng, là các thợ vào làm vườn nho sớm, lẽ ra không được thua kém tinh thần phục vụ mẫu mực của ông Phaolô, ông nói : “Anh em hãy bắt chước tôi, như tôi đối với Chúa Kitô” (1Cr 11,1), và “anh em hãy làm thay tôi” (2Cr 12,11). Nói  như thế với dụng ý : Ông chưa hoàn tất nhiệm vụ loan báo Tin Mừng, mọi người hãy cộng tác thêm vào.

               2- Được làm vườn nho của Chúa là hạnh phúc như sống trên Thiên Đàng.

            Thánh Tông Đồ nói : “Sống là Đức Kitô, chết là mối lợi!” (Pl 1,21). Mối lợi khi chết là “lên Thiên Đàng được nghe Lời khôn tả” (2Cr 12,4). Nhưng “nếu sống trong xác phàm là hoạt động có hiệu quả trong việc rao giảng Tin Mừng, thì tôi không biết phải chọn gì. Tôi bị giằng co đôi ngả : tôi ước mong thoát ly và được ở cùng Đức Kitô, thì thật là điều tối hảo gấp bội, nhưng lưu trú trong xác phàm lại khẩn thiết hơn vì anh em, và tôi biết rằng tôi sẽ lưu lại và ở bên mà giúp anh em hết thảy tiến tới và được vui mừng của lòng tin” (Pl 1,22-25).

            Như thế Tông Đồ Phaolô khác hẳn với những người thợ làm vườn nho cho ông chủ từ sáng sớm đã lên tiếng than thân và trách chủ : “Tôi phải vác nặng cả ngày trường với nắng nôi thiêu đốt, vậy mà ông lại kể tôi ngang hàng với người làm có một giờ” (Mt 20,12 : Tin Mừng). Ông Phaolô không phàn nàn về số phận tu muộn, bởi vì ông đã nhận ra : “Chúa là Mục Tử chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn chi” (Tv 23/22,1 : ĐC năm chẵn).

            Vậy khi ta là người làm công, ta không nên ghen tỵ với người khác,để rồi oán trách Thiên Chúa không thương mình, như những người thợ làm vườn nho từ sáng sớm đã trách chủ. Do đó thánh Gioan Tẩy Giả đã nhắc : “Chớ đòi gì quá mức ấn định, đừng xách nhiễu, đừng vu khống cho ai, hãy bằng lòng với lương bổng của mình” (Lc 3,13-14).  Thánh Phaolô cũng tiếp lời khuyên : “Làm việc gì hãy tận tâm như thể làm cho Chúa, chứ không phải làm cho người đời” (Cl 3,23).

            Người Công Giáo sống Đạo mà có tính ghen tỵ, oán trách, họ là tông giống Adam, Eva, vì nguyên tổ loài người đã được Chúa cho làm chủ vũ trụ, mà còn tham lam đòi ăn cả trái Chúa cấm (x St 3).

            Ngụ ngôn trong Qa(Tl) 9,6-15 (Bài đọc năm lẻ) : Các cây cối như cây ô-liu chỉ tiết dầu ; cây vả cho trái ngọt ; cây nho sinh trái để người ta làm rượu. Những cây này làm đúng nhiệm vụ Chúa trao, nên không thiết gì vương quyền các cây khác đề nghị phong cho. Chúng không ghen tỵ với một cây nào. Các cây này diễn tả người làm vườn nho trễ nhất đã không phàn nàn gì. Các cây cối lại xin bụi gai làm vua, mà gai chỉ làm hại người ta, thế nên những kẻ giết Đức Giêsu đã tết một vòng gai làm triều thiên đội lên đầu Đức Giêsu, nhằm nhạo báng vương quyền của Ngài, đẩy Ngài vào nỗi khổ nhục nhất (x Mt 27,27-31). Thế mà Đức Giêsu không ghen tỵ Vương Quyền với Chúa Cha, cũng không lạm dụng quyền bính để làm hại, báo oán những kẻ đã làm  nhục Ngài. Ngài chính là hình ảnh người làm vườn nho cho ông Chủ là Cha Ngài trên trời. Ngài vất vả suốt cả  cuộc đời, hơn hẳn những người làm vườn nho sớm đã oán trách chủ. Ngài không mở miệng than van, “Ngài như con chiên hiền lành bị đưa đi làm thịt, Ngài giơ lưng cho kẻ đánh đập, giơ má cho kẻ giật râu, Ngài không giấu mặt, không tránh nhục nhằn và khạc nhổ, Ngài không còn duyên dáng oai vệ, không có vẻ gì đáng mến chuộng” (x Is 49,1t ; 50,4t ; 52,13 – 53,1t). Vì thế dân Chúa cất lời thưa: “Lạy Chúa, Ngài tỏ uy lực khiến nhà vua sung sướng” (Tv 21/20,2a : ĐC năm lẻ). Sung sướng vì lúc Ngài khổ nhục nhất trên thập giá, mà Ngài còn cầu xin Chúa Cha tha tội cho kẻ hại mình (x Lc 23,34).

            Một người có tính ghen tỵ và một người có lòng tham lam, cả hai đều được dẫn đến trước mặt vua, vua bảo : “Để làm vừa lòng các ngươi, ai muốn xin gì trẫm cũng cho,  nhưng ai xin sau thì được gấp đôi người trước”. Lời này làm cho hai tên ghen tỵ và tham lam đều phải câm miệng, vì tên tham không muốn xin trước, đợi tên ghen xin trước để mình được vua ban gấp đôi! Còn tên ghen cũng chờ tên tham xin trước, vì nó sợ tên tham được gấp đôi mình! Vua đợi một lúc lâu, không ai lên tiếng, cuối cùng vua ra lệnh cho tên ghen phải xin trước, hắn nghĩ : Mình phải xin gì trước để trả thù tên tham, cuối cùng hắn xin vua : “Xin vua chặt một cánh tay của tôi”,với thâm ý là vua sẽ chặt hai cánh tay của tên kia!

            Tên ghen tỵ đó là ma quỷ, kẻ tham lam là Adam, Eva, là Giuđa tham 30$ với dã tâm bán Thầy! Thế mới hiểu được lời ông chủ vườn nho trách người thợ làm từ sáng sớm : “Bạn ghen tỵ làm gì? Há tôi không được quyền làm như tôi muốn về của cải tôi hay sao : hay mắt bạn lườm nguýt vì tôi nhân lành” (Mt 20, 13t : Tin Mừng).

            Ta biết ông Matthêu sử dụng hình ảnh người bạn trong Tin Mừng ông viết là ám chỉ những người tham tiền giống Giuđa, vì những bạn trong Tin Mừng Matthêu đều là những bạn xấu. Đan cử như những người bạn làm vườn nho từ sáng sớm đã phàn nàn với chủ (x Mt 20,13 : Tin Mừng) ; người bạn không mặc áo cưới vào dự tiệc đã bị bỏ tù (x Mt 22,11) ; và Giuđa dùng cái hôn để nộp Thầy, Ngài đã hỏi lại hắn : “Này bạn, bạn dùng cái hôn để nộp Con Người sao?” (x Mt 26,50).

II. SỐNG TRONG HỘI THÁNH TA CÒN PHẢI Ý THỨC QUYỀN LÀM CHỦ CỦA MÌNH, VÀ THI HÀNH QUYỀN NÀY NHƯ MỤC TỬ GIÊSU.

            Chúa Giêsu là Vị Mục Tử nhân hậu có một không hai. Chính vì vậy mà trong Tin Mừng Gioan,ông không viết danh sách các môn đệ Đức Giêsu chọn làm mục tử dân Ngài. Vì ông chỉ muốn mọi người chiêm ngắm Vị Mục Tử tuyệt vời là Chúa Giêsu mà noi gương bắt chước. Nhất là tích cực loan báo Tin Mừng,làm phát triển vườn nho Hội Thánh, vì “Lời Thiên Chúa là Lời sống động và hữu hiệu, Lời đó phê phán tâm tình cũng như tư tưởng của lòng người” (Dt 4,12 : Tung Hô Tin Mừng) .

            Còn về mặt nhân bản, ta phải bắt chước ông chủ vườn nho, trả lương cho thợ không căn cứ vào năng xuất lao động, mà căn cứ vào hoàn cảnh sống của họ, vì nếu ông trả theo đức công bằng là 1/12 phần một đồng của người đến sớm, thì gia đình người này không thể sống được. Ông chủ vườn nho đã thể hiện lời dạy của ông Tôbya : “Hãy trả lương cân xứng cho người giúp con và thêm chút gì vào tiền công của họ” (Tb 12,1). Thế mà có nhiều kẻ lợi dụng người thất nghiệp đến làm việc cho mình mà trả lương chết đói, lại còn tự hào : nếu tôi không mượn nó, thì cháo không có mà húp!

Làm chủ mà lợi dụng hoàn cảnh khó khăn của kẻ làm công để làm giàu cho mình,đó là loại mục tử gian ác, bị Chúa lên án : “Ta lấy mạng sống Ta mà thề - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA là Chúa Thượng -, bởi chiên của Ta bị cướp phá và biến thành mồi cho mọi dã thú vì thiếu mục tử, bởi các mục tử chỉ biết lo cho mình mà không chăn dắt đàn chiên của Ta, nên hỡi các mục tử, hãy nghe lời ĐỨC CHÚA: ĐỨC CHÚA là Chúa Thượng phán thế này : Đây Ta chống lại các mục tử. Ta sẽ đòi lại chiên của Ta; Ta sẽ không để chúng chăn dắt chiên, và các mục tử sẽ không còn lo cho mình. Ta sẽ giải thoát các chiên của Ta khỏi miệng chúng, để chiên của Ta không còn làm mồi cho chúng nữa” (Ed 34,8-10 : Bài đọc  năm chẵn).

Vì thế, Đức Giêsu  nói : “Nhiều kẻ đầu hết sẽ nên cuối hết, và có những kẻ cuối hết sẽ nên đầu hết” (Mt 20,16a : Tin Mừng).

Có nghĩa là trong chương trình cứu độ của Chúa, các chủ chăn trong Do Thái giáo bị truất quyền, quyền chăm sóc muôn dân Chúa trao cho các chủ chăn trong Hội Thánh đã được Ngài đặt lên ; cũng thế, không phải ai đã được người đời kính trọng như Giám mục, Linh mục là tất yếu sau cuộc đời được vinh hiển hơn người phu quét rác, dù bị xã hội coi thường, nhưng nếu người ấy “làm tận tâm như thể làm cho Chúa, chứ không phải cho người đời”(Cl 3,23), thì chắc chắn, khi kết thúc cuộc đời,họ là người cao cả trong Nước Thiên Chúa hơn các “đấng mũ gậy”, mà suốt đời chỉ làm cho người khác sợ hãi hơn là yêu mến!

THUỘC LÒNG      

            Đối với tôi sống là Đức Kitô, chết là mối lợi ! (Pl 1,21)

http://phaolomoi.net

   Lm GIUSE ĐINH QUANG THỊNH