BÀI GIẢNG
VẬT CHẤT CỨU TA HAY
THIÊN CHÚA?
Lời Chúa hôm nay dễ đưa đến ngộ nhận
sau, ta cần phải tránh:
a)
Không phải hễ ai giàu có là bị kết án.
b)
Không phải được ăn sung mặc sướng là mắc tội.
c) Đây cũng không
phải là định luật bù trừ: Nếu đời này khổ là tất yếu đời sau sướng và ngược
lại. Vì có khi khổ đời này là dấu khổ muôn đời ; hoặc đời này sung sướng có khi
lại là dấu hạnh phúc đời sau!
d) Lời Chúa hôm
nay chưa nhằm kết án kẻ giàu có bởi cách thu vén bất lương. Nhưng giáo huấn hôm
nay nhằm sáng tỏ 2 điều:
- Những kẻ lấy hưởng thụ làm lẽ sống muôn đời sẽ
phải khổ.
- Chúa chúc phúc cho những người nghèo vì Chúa, họ
được giàu lòng Chúa xót thương.
I. NHỮNG KẺ LẤY
HƯỞNG THỤ LÀM LẼ SỐNG MUÔN ĐỜI SẼ PHẢI KHỔ.
Ai chỉ lo hưởng thụ, lấy ý phàm nhân: dựa vào
tiền của làm nơi nương tựa, nó sẽ gây ra tội ác :
-
Lấy cái bụng làm chúa.
-
Dùng của vô ý thức, gây đau khổ thêm cho người nghèo.
-
Chỉ lo đến cái tôi.
-
Tìm cách kết án Chúa để chạy tội.
1/ Kẻ lấy cái bụng làm
chúa.
Đức Giê-su mô
tả loại phú hộ này: “Ngày ngày ăn mặc gấm
vóc, yến tiệc linh đình” (Lc 16,19b: Tin Mừng) .
Thánh Phao-lô kết án loại người này đã “lấy
cái bụng làm chúa, vinh quang đặt nơi điều đáng phải xấu hổ” (Pl 3,19).
Kẻ chỉ cậy dựa
vào tiền của để hưởng thụ thì lên mặt khinh dể người nghèo khó. Thánh Gia-cô-bê
lên tiếng cảnh cáo: “Có ngừơi đi vào đoàn hội, tiệc tùng, vàng bạc châu báu
vấn đầy cổ, vòng đeo tai, lắc vàng xếp hàng nơi cổ tay, y phục bảnh bao,lại có
người nghèo cùng đi vào, y phục lem luốc. Người ta chỉ trố mắt nhìn người giàu
mà nói: “Xin mời ngài lên an tọa chỗ danh dự này”, còn người nghèo, người ta
chỉ: “hãy đứng đó, kia”, hay “hãy ngồi dưới bệ chân người ta, thì anh em đã chẳng tỏ ra kỳ thị và trở
thành những thẩm phán đầy tà tâm đó sao?”
(Gc.2,2-4).
2/ Kẻ dùng tiền của vô
ý thức, tăng thêm đau khổ thêm cho người nghèo.
Anh La-da-rô
nghèo khổ vì tam cùng :
-
Cùng
bần:
nghèo của, nghèo tình, không ai cho một viên thuốc, chịu để lở loét khắp mình,
cũng không ai cho một mẩu bánh thừa để ăn cho đỡ đói.
-
Cùng
khốn:
con chó thỉnh thoảng đến liếm ung nhọt trên thân thể anh: bạn tâm giao của anh
chỉ có vài con chó hoang (Lc 16,20.21b: Tin Mừng); con chó, người Do-thái còn dùng
ám chỉ dân ngoại, bị người khác khinh dể (x Mt 15,21-27), như thế anh La-da-rô
nghèo cảm thấy “người ngoại” còn biết giúp anh bớt đau do bệnh tật gây nên, trong
khi đó người có đạo giàu của như tên phú hộ lại không thèm ngó ngàng tới anh,
bánh thừa vất xuống đất, không vất cho anh.
-
Cùng
đinh:
bị người ta vất bỏ trước cổng nhà giàu, không có thân nhân đưa về nhà. Anh cảm
thấy tủi nhục, xem ra như Thiên Chúa cũng dồn anh vào tam cùng: “Chốn tử vong Chúa đặt con vào, quanh con bầy
chó đã bao chặt rồi” (Tv 22/21, 16-17).
Ngôn sứ Amos khiển
trách kẻ giàu đối với người nghèo: “Giàu
nằm trên giường ngà, y phục bảnh bao, dầu thơm nặc mùi, yến tiệc đầy cao lương,
rượu nồng hảo hạng, ca hát inh ỏi suốt ngày đêm,nhưng chẳng quan tâm đến đồng
loại mình đang đau khổ” (Am 6,4-5: Bài đọc I). Đức Giê-su mô tả người nghèo
thê thảm hơn: chỉ ước được ăn mẩu bánh từ bàn ông phú hộ vất xuống. Mẩu bánh đó
người giàu dùng để lau chén đĩa, lau tay thay vì dùng khăn ! Làm như vậy để tỏ
mình thuộc hạng quý tộc ! Vì thế nỗi thống khổ của người nghèo nhiều khi không
chỉ do thiếu ăn thiếu mặc, mà nỗi khổ của họ còn gia tăng khi nhìn thấy nhiều
người dùng tiền của vô ý thức, làm cho họ thêm tủi nhục. Thực vậy, có những
người nghèo, ta biết y phục của họ may ráp nối từng mảnh, kiếm ăn bữa đói bữa
no, lúc lâm bịnh, cỏ cây hoang dùng làm thuốc, nhà ở chui rúc như hang chuột, lại
sống bên cạnh nhà trọc phú, thấy kẻ giàu rửa tiền vào những chuyện vô bổ, chỉ nội
trong một ngày đi chơi đã tiêu tốn số tiền hơn lương trả cho một osin còng lưng
phục vụ chủ suốt cả năm ; hoặc người nghèo nhìn thấy người giàu đốt từng bao
thuốc đắt tiền, trị giá bằng cả tháng lương của họ ; có khi người nghèo nhìn
thấy khẩu phần con chó của nhà giàu, họ ước được ăn như con chó ấy mà không
được!
Những kẻ xài
tiền của vô ý thức như thế, thánh Gia-cô-bê kết án: “Giờ đây, hỡi những kẻ giàu có, các người hãy than van rên rỉ về những
tai hoạ sắp đổ xuống trên đầu các người.Tài sản của các người đã hư nát, quần
áo của các người đã bị mối ăn. Vàng bạc của các người đã bị rỉ sét; và chính rỉ
sét ấy là bằng chứng buộc tội các người; nó sẽ như lửa thiêu huỷ xác thịt các
người. Các người đã lo tích trữ trong những ngày sau hết này” (Gc 5,1-3).
Cha Ive nói: “Phần lớn nỗi đau khổ của người nghèo là họ nhìn thấy người giàu vô ý
thức xài tiền phung phí”.
Kẻ dùng tiền vô
ý thức đã tự đào vực thẳm rộng lớn ngăn cách giữa giàu và nghèo, người giàu vào
lúc lâm nguy mới kêu cầu thần thánh cứu
giúp, cụ thể như tên phú hộ khi bị dìm sâu trong hỏa ngục, hắn xin tổ phụ
Abraham sai La-da-rô nghèo khổ đang ở trên Thiên Đàng, nhỏ cho hắn một giọt
nước để làm dịu lưỡi, vì lửa hỏa ngục quá nóng, nhưng bị tổ phụ Abraham khước
từ: “Con ơi, hãy nhớ lại suốt đời của
con, con đã nhận phần phước của con rồi ; còn La-da-rô suốt đời chịu toàn những
bất hạnh. Bây giờ La-da-rô được an ủi nơi đây, còn con thì phải chịu khổ.
Hơn nữa, giữa chúng ta đây và các con đã
có một vực thẳm lớn, đến nỗi bên này muốn qua bên các con cũng không thể được,
mà bên đó có qua bên chúng ta đây cũng không được” (Lc 16,25-26: Tin Mừng).
3/ Kẻ chỉ lo đến cái
tôi.
Tên phú hộ lúc
sống chỉ biết làm vui thỏa cái TÔI trong yến tiệc linh đình … Chính vì cái TÔI
to phình nên bị lăn chìm sâu dưới đáy hỏa ngục, trong lò lửa ác nghiệt hắn vẫn
không thương xót ai, lửa không làm teo cái TÔI của hắn, mà dường như còn phình
to hơn, như lời hắn kêu van: “Lạy cha Ab-ra-ham, xin thương xót TÔI , và sai
La-da-rô nhúng một chút nước vào đầu ngón tay mà nhỏ trúng lưỡi TÔI, vì TÔI
đang quằn quại trong ngọn lửa này” (Lc.16,
24: Tin Mừng).
Trong hỏa ngục
thiếu gì người khổ quanh hắn, thế mà hắn chỉ xin MỘT giọt nước trúng tọa độ
lưỡi TÔI mà thôi ! Sao hắn không xin mấy thùng nước tạt xuống khắp hỏa ngục, ít
là mỗi người cũng đuợc một chút nước làm dịu mát !? Hắn xin một giọt nước không
ai cho, hắn lại xin: “Tổ phụ Abraham sai
La-da-rô về răn dạy năm anh em TÔI, để chúng đừng bắt chước sống như TÔI, sẽ phải
khổ” (Lc 16, 27-28: Tin Mừng). Như thế hắn vẫn dừng lại cái TÔI nơi năm anh
em, sao hắn không xin La-da-rô về báo tin cho tất cả mọi người giàu trên thế
gian biết dùng tiền của ? Cái TÔI nó là bản năng con người xuất hiện ngay khi
còn trong bụng mẹ. Điều này đã được minh chứng trong truyện bà Rê-bê-ca (x
St.25,19-27), và truyện bà Tha-mar (x St.38,27-30). Cả hai bà này đều mang thai
đôi, hai đứa trong bụng đánh nhau đòi tranh ra trước, vì làm anh được hưởng 2/3
gia tài của cha mẹ (x Dnl 21,17). Các bà quá đau vì chúng đánh nhau trong bụng,
nên đã dặn cô đỡ: “Cháu nào ra trước, xin cô lấy chỉ đỏ buộc vào tay cháu,
kẻo hai đứa sinh cùng khuôn, rất khó phân biệt đứa nào là anh, đứa nào là em!” Một đứa nghe thế được liền thò tay ra khỏi cửa mình mẹ, để được buộc chỉ
đỏ, đứa kia tức khí đạp cho đối phương một phát, vì bị đạp đau, nó thụt tay
vào, cậu kia chui vọt ra !
Bởi thế, vua
thánh Đavid nói: ‘Từ trong thai mẫu, tôi đã là kẻ bất chính, ngày mới sinh, tôi
đã mắc tội rồi !” (Tv.51/50, 7)
Có đôi vợ chồng kia bất hòa với nhau đòi chia gia
tài. Chồng nghĩ rằng mọi đồ dùng trong nhà do đều tiền mình làm ra mua sắm, nên
chắc anh phải được phần nhiều hơn. Trong khi đó vợ lại nghĩ của chồng công vợ,
mình không cần kiệm gìn giữ thì nhà chẳng có gì, cho nên mình phải được chia
nhiều hơn chồng. Do đó, chị nói với chồng :
- Đồ gì trong nhà là CÁI, thuộc phái nữ, đó là của
tôi. Và bắt đầu đếm: cái tủ, cái giường, cái tivi, cái xe, cái nhà…
Chồng nghe thế, thì trong nhà này chẳng còn đồ gì
là của anh, anh vội đứng lên xông tới chụp con dao dùng chặt cây, và quát :
- Mẹ mày, đây là ĐỰC rựa !
4/ Kẻ giàu tìm cách kết án Chúa để chạy tội.
Tên phú hộ xin
tổ phụ Abraham cho La-da-rô hiện về răn dạy năm anh em hắn, không phải vì hắn
có lòng thương muốn cứu anh em, nhưng đó chính là mánh lới hắn muốn tìm cách
chạy tội, nếu tổ phụ Abraham nhận lời đề nghị này của hắn, chắc chắn hắn có cớ
quy tội cho Chúa: Tôi nay bị khổ dưới hỏa ngục là do lỗi của Chúa đã không cho
người chết hiện về báo cho tôi, Ngài đã không làm mọi cách để giáo dục người
ta. Tôi đây là nạn nhân !? Thực tế thì Chúa đã cho anh La-da-rô, em của Matta
và Maria thuộc gia đình giàu có sống lại, để với trải nghiệm dùng tiền của
người giàu mới biết mà dạy người khác (x Ga.11). Nhưng người ta lại muốn giết
La-da-rô giàu có, chứ nào có ai muốn nghe người giàu sống lại dạy đâu !? (x Ga
12,10).
Mặt khác, nếu tổ
phụ Abraham nhận lời phú hộ cho La-da-rô nghèo khó sống lại về răn đời, thì
người nghèo làm sao có kinh nghiệm dùng của để dạy người giàu ? Và nếu chỉ nghe
lời người chết về dạy, thì Chúa tự hạ giá lời các ngôn sứ thấp hơn lời kẻ chết
sống lại sao ? Do đó tổ phụ Abraham đã trả lời cho tên phú hộ: “Chúng đã có
Mô-sê và các ngôn sứ, chúng phải nghe các ngài” (Lc 16,29: Tin Mừng). Vậy xưa tên phú hộ xin cho La-da-rô nghèo
sống lại để dạy người còn sống biết dùng tiền của, làm sao sánh bằng hôm nay ta
đi dâng Lễ, được gặp chính Con Thiên Chúa Phục Sinh từ Trời đến dạy (x Dt 1,2),
nhưng liệu ta có nghe không ?
Vì thế thánh
Phao-lô cảnh giác chúng ta: “Nếu chúng ta
cố tình phạm tội sau khi đã học biết sự thật, thì không còn hy lễ nào đền tội
được nữa, mà chỉ còn phải sợ hãi đợi chờ cuộc phán xét và ngọn lửa nóng bừng
thiêu huỷ các đối tượng của Thiên Chúa. Ai khinh thường luật Mô-sê, theo lời
chứng của hai hay ba người, thì sẽ bị xử tử thẳng tay. Phương chi kẻ đã chà đạp
Con Thiên Chúa, đã xúc phạm đến Máu Giao Ước đã thánh hiến mình và nhục mạ Thần
Khí ban ân sủng, thì anh em thử nghĩ xem, kẻ ấy đáng chịu hình phạt ghê gớm hơn
biết mấy! (Dt.10, 26-29).
II. NGƯỜI ĐẶT NIỀM
TIN NƯƠNG TỰA NƠI CHÚA SẼ ĐƯỢC SỐNG HẠNH PHÚC.
Đức Giê-su chúc
phúc cho người nghèo đặt niềm tin nơi Thiên Chúa vì chỉ mong Nước Trời làm gia
nghiệp (x Mt 5,3). Họ nghèo vật chất nhưng lại giàu Lời Chúa, giàu lòng nhân ái,
đó mới thực là nghèo giống Chúa Giê-su (x 2Cr 8,9). Vì thế ngôn sứ Giê-rê-mi-a
nói: “Phúc thay kẻ đặt niềm tin vào Đức Chúa , và có Đức Chúa làm chỗ nương
thân. Người ấy như cây trồng bên dòng
nước, đâm rễ sâu vào mạch suối trong, mùa nóng có đến cũng chẳng sợ gì, lá trên
cành vẫn cứ xanh tươi, gặp năm hạn hán cũng chẳng ngại, và không ngừng trổ sinh hoa trái”
(Gr 17,7-8). Rõ ràng ngôn sứ mô tả người
đặt niềm tin nương tựa nơi Chúa là người đang thực hành lời kinh: “Ai vui thú với Lề Luật Chúa, nhẩm đi nhắc
lại suốt đêm ngày, người ấy tựa cây trồng bên suối nước…” (Tv 1,2-3). Nhờ
vậy mà được:
-
Chúa thương chúc phúc.
-
Hưởng Tín Điều Các Thánh Cùng Thông Công.
1/ Người nghèo được
Chúa thương chúc phúc.
Thực vậy, Chúa
Giê-su không nói gì về công đức của anh La-da-rô, vì chính Chúa đặt tên cho người nghèo khổ này
là La-da-rô có nghĩa là “người được Chúa
thương xót”.
Như vậy lý do
chính người ta được cứu độ là do lòng thương xót của Chúa, đó mới gọi là ơn,
nếu do việc ta làm thì đó là công. Bởi vậy ơn cứu độ được gọi là ơn nhưng
không. Đúng với lời kinh ta đọc: “Ca tụng
Chúa đi, hồn tôi hỡi!” (Tv 146/145,1b: Đáp ca)
2/ Được hưởng Tín Điều
Các Thánh Cùng Thông Công.
Đức Giê-su có ý
lấy tên La-da-rô đặt cho anh nghèo khổ này, chắc chắn Ngài muốn cho mọi người
phải nhớ đến anh La-da-rô em của hai chị Matta và Maria, đã chết thối bốn ngày
được Ngài cho sống lại (x Ga 11), là để thưởng công cho chị Maria chỉ để tâm
nghe Lời Đức Giê-su, và chị Matta mải miết dọn tiệc thiết đãi Đức Giê-su bồi
dưỡng nghị lực để đi phục vụ (x Lc 10,38-42). Mà chính Đức Giê-su tự nhận mình
sống tinh thần ngôn sứ Ê-ly-a và ngôn sứ Ê-ly-sê (x Lc 4,25-27), thì Ngài không
thể thua hai ông này :
-
Ngôn sứ Ê-ly-a cho con bà góa Sarepta sống lại, vì bà góa
nghèo khó này chỉ có một chiếc bánh đã nhường cho ngôn sứ Ê-ly-a ăn (x 1 V 17,
7t).
-
Ngôn sứ Ê-ly-sê cho con bà lớn thành Shunem sống lại, vì bà
vẫn giúp ông có nơi trú ngụ (x 2 V 4,18-37).
-
Kìa ông Gia-kêu lấy nửa gia tài chia sẻ liền được Đức
Giê-su tuyên bố: “Cả nhà ông được cứu độ”
(x Lc 19,9), huống chi cả hai chị Matta và Maria, người thì để tâm nghe Lời
Chúa, người thì lo dọn bàn ăn mời Đức Giê-su dùng, mà Ngài lại không cứu em họ
khỏi chết hay sao ?
Bởi đó, ơn cứu
độ ta được trước nhất là do lòng thương xót của Chúa, thứ đến ta được hưởng nhờ
Tín Điều Các Thánh Cùng Thông Công.
Qua dụ ngôn phú
hộ và La-da-rô trên đây đã làm ứng nghiệm lời ngôn sứ Giê-rê-mi-a: “Không gì nham hiểm và bất trị như lòng
người, ai dò thấu được? Ta là Đức Chúa ,
Ta dò xét lòng người, thử thách mọi tâm can. Ta sẽ thưởng phạt ai nấy tuỳ theo
cách nó sống và việc nó làm” (Gr 17,9-10).
Do đó Hội Thánh
mượn lời thánh Phao-lô nói với Ti-mô-thê để khuyên chúng ta: “Hãy gắng trở nên người công chính, đạo đức,
giàu lòng tin và lòng mến, hãy gắng sống nhẫn nại và hiền hoà. Anh hãy thi đấu
trong cuộc thi đấu cao đẹp vì đức tin, giành cho được sự sống đời đời; chính vì
sự sống ấy, anh đã được Thiên Chúa kêu gọi, và anh đã nói lên lời tuyên xưng
cao đẹp trước mặt nhiều nhân chứng. Trước mặt Thiên Chúa là Đấng ban sức sống
cho mọi loài, và trước mặt Đức Ki-tô Giê-su là Đấng đã làm chứng trước toà tổng
trấn Phong-xi-ô Phi-la-tô bằng một lời tuyên xưng cao đẹp, tôi truyền cho anh:
hãy tuân giữ điều răn của Chúa mà sống cho tinh tuyền, không chi đáng trách,
cho đến ngày Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta, xuất hiện. Đấng sẽ cho Đức Ki-tô
tỏ hiện vào đúng thời đúng buổi,là Chúa Tể vạn phúc vô song, là Vua các vua,
Chúa các chúa. Chỉ mình Người là Đấng trường sinh bất tử,ngự trong ánh sáng
siêu phàm, Đấng không một người nào đã thấy hay có thể thấy. Kính dâng Người
danh dự và uy quyền đến muôn đời” (1Tm 6,11-16: Bài đọc II).
Sau khi chúng
ta tìm hiểu dụ ngôn phú hộ và La-da-rô, điều cần chú ý hơn cả là: người giàu có
về của cải mà không biết chia sẻ, chỉ ăn sướng mặc sang, lo cho bản thân, tội ấy
còn nhẹ hơn loại “người nghèo của lại nghèo cả Chúa”, loại người này chẳng bao
giờ đi tìm của nuôi linh hồn, dồn hết thì giờ vào việc tìm kiếm của cải vật
chất để lo hưởng thụ, làm ít ăn nhiều, có tiền là tiêu phung phí vào việc ăn chơi
vô bổ, chẳng bao giờ giúp ai được điều gì, thấy người giàu hơn mình thì bất mãn
và trách Chúa bất công: đã cho kẻ vô đạo giàu hơn kẻ có đạo như mình ! Loại
nghèo này luôn mơ ước làm giàu, nhưng đời này vẫn nghèo vẫn khổ, chắc chắn đời
sau khổ hơn nữa ! Xuống hỏa ngục còn bị tên phú hộ giàu của ngồi trên đầu !
Ông Alfred
Adler nói: “Kẻ nào không quan tâm tới
người khác, chẳng những nó gặp nhiều khó khăn trong đời, mà còn là kẻ gây tai
họa cho xã hội”.
THUỘC LÒNG
Chúng ta đã không mang gì vào trần gian, thì cũng
chẳng mang gì ra được.Vậy nếu có cơm ăn áo mặc, ta hãy lấy thế làm đủ.Còn
những kẻ muốn làm giàu, thì sa chước cám dỗ, sa vào cạm bẫy và nhiều ước muốn
ngu xuẩn độc hại ! (1Tm 6,7-9)