BÀI ĐỌC 1 VÀ 2 (NẾU CÓ)
BÀI ĐỌC I : Ge 2,12-18
12
Đây là sấm ngôn của Đức Chúa : "Nhưng ngay cả lúc này, các ngươi hãy hết
lòng trở về với Ta,hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van." 13
Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng.Hãy trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa của anh
em, bởi vì Người từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương, Người hối
tiếc vì đã giáng hoạ. 14 Biết đâu Người chẳng nghĩ lại và hối tiếc
mà để lại phúc lành, hầu anh em có lễ phẩm và lễ tưới rượu dâng lên Đức Chúa là
Thiên Chúa của anh em. 15 Hãy rúc tù và tại Xi-on, ra lệnh giữ chay
thánh, công bố mở cuộc họp long trọng; 16 hãy tụ tập chúng dân, mời
dự đại hội thánh, triệu tập các cụ già, tụ họp đám thiếu nhi cũng như trẻ thơ
còn đang bú. Tân lang hãy ra khỏi loan phòng, tân nương hãy rời bỏ phòng khuê! 17
Giữa tiền đình và tế đàn, các tư tế phụng sự Đức Chúa hãy than khóc và nói
rằng:"Lạy Đức Chúa, xin dủ lòng thương xót dân Ngài! Xin đừng để gia
nghiệp của Ngài phải nhục nhã và nên trò cười cho dân ngoại! Chẳng lẽ các dân
lại được cớ mà nói: Thiên Chúa của chúng ở đâu rồi? "
18 Đức Chúa đã nồng nhiệt yêu thương đất của Người, đã tỏ lòng
khoan dung đối với dân Người.
ĐÁP CA : Tv 50
Đ. Lạy Chúa, xin dủ lòng xót thương, vì chúng
con đắc tội với Ngài. (x c 3a)
3 Lạy Thiên Chúa, xin
lấy lòng nhân hậu xót thương con,mở lượng hải hà xoá tội con đã phạm. 4
Xin rửa con sạch hết lỗi lầm tội lỗi con, xin Ngài thanh tẩy.
5 Vâng, con biết tội
mình đã phạm, lỗi lầm cứ ám ảnh ngày đêm. 6a Con đắc tội với Chúa,
với một mình Chúa,dám làm điều dữ trái mắt Ngài.
12 Lạy Chúa Trời, xin
tạo cho con một tấm lòng trong trắng, đổi mới tinh thần cho con nên chung thuỷ.13
Xin đừng nỡ đuổi con không cho gần Nhan Thánh, đừng cất khỏi lòng con thần khí
thánh của Ngài.
14 Xin ban lại cho con
niềm vui vì được Ngài cứu độ, và lấy tinh thần quảng đại đỡ nâng con; 17
Lạy Chúa Trời, xin mở miệng con, cho con cất tiếng ngợi khen Ngài.
BÀI ĐỌC II : 2 Cr 5,20-6,2
5 20 Thưa
anh em, chúng tôi là sứ giả thay mặt Đức Ki-tô, như thể chính Thiên Chúa dùng
chúng tôi mà khuyên dạy. Vậy, nhân danh Đức Ki-tô, chúng tôi nài xin anh em hãy
làm hoà với Thiên Chúa.21 Đấng chẳng hề biết tội là gì, thì Thiên
Chúa đã biến Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm cho chúng ta
nên công chính trong Người.
6 1 Vì được cộng tác với Thiên Chúa, chúng tôi khuyên nhủ anh em: anh em đã
lãnh nhận ân huệ của Thiên Chúa, thì đừng để trở nên vô hiệu.2 Quả
thế, Chúa phán rằng: Ta đã nhận lời ngươi vào thời Ta thi ân, phù trợ ngươi
trong ngày Ta cứu độ. Vậy, đây là thời Thiên Chúa thi ân, đây là ngày Thiên
Chúa cứu độ. BÀI GIẢNG
ĂN CHAY - CHIA SẺ - CẦU NGUYỆN
Ngôn sứ Giôen
trong Bài đọc I, kêu gọi hết mọi tầng lớp người từ lớn đến nhỏ phải ăn chay cầu
nguyện, để Chúa cất bớt tai họa đang xảy ra : cào cào, châu chấu phá hết mùa
màng, làm mọi người lâm cảnh chết đói (x Ge 2,12-18). Hội Thánh mượn tâm tình
này của người Do Thái để nhắc nhở mọi Kitô hữu đừng nhắm mắt làm ngơ trước sự
tàn phá của tội lỗi vô cùng tai hại, nó không chỉ làm khổ người phạm tội mà
thôi, mà bất cứ tội nào cũng che khuất vinh quang Thiên Chúa, làm cho đồng loại
phải đau khổ. Đan cử người con thứ tuy làm tiêu tán hết tài sản người cha đã
chia cho. Hậu quả là anh quá tủi nhục, đói khát đến nỗi cám heo cũng không có
mà ăn, làm anh tỉnh ngộ mà trở về với cha và thưa : “Con đã phạm tội với Trời và với cha (đồng loại)” (x Lc 15,21).
Thánh Gioan
Tẩy Giả kêu gọi mọi người sám hối trở về với Chúa thể hiện bằng làm lành : “Hãy sinh quả phúc đức xứng với lòng hối cải”
(Mt 3,8). Nhằm kích động các tín hữu sinh quả phúc đức, Hội Thánh muốn chúng ta
tìm hiểu ý nghĩa trong nghi thức xức Tro
đầu mùa Chay để biết ăn chay, chia sẻ và cầu nguyện.
I. Ý NGHĨA NGHI THỨC XỨC TRO : DẤU CHỈ LÒNG SÁM HỐI.
Vào thời
Giáo Hội sơ khai, ngày đầu mùa Chay thánh, cả cộng đoàn dân Chúa kêu gọi những
người phạm tội trọng : ngoại tình, giết người, bỏ đạo, phải mau kíp trở về
đường ngay nẻo chính. Ai phạm tội đó, đầu phải cạo trọc và trát tro lên, rồi ra
trình diện giữa cộng đoàn Phụng Vụ, vị Giám mục chủ sự đứng ra nhận lòng sám
hối của hối nhân, và kêu gọi mọi người phải cầu nguyện cho hối nhân thực hành Lời
Kinh Thánh kêu gọi : “Xưa các con chỉ
nghĩ đến chuyện xa lìa Thiên Chúa,thì một khi trở về,các con phải nỗ lực gấp
mười mà tìm kiếm Chúa” (Br 4,28). Trong Nghi Thức Sám Hối của dân Do Thái,
vị tư tế Aharon sẽ ấn tay vào vào đầu con dê và xưng thú mọi tội lỗi của dân
Israel trút trên đầu nó, rồi đuổi nó vào sa mạc (x Lv 16,20-22), thế là hối
nhân phải sống tách khỏi cộng đoàn, không được tham dự Phụng Vụ, trong thời
gian 40 ngày cả cộng đoàn dân Chúa đều hợp ý với Giám mục cầu nguyện cho hối
nhân. Đến ngày thứ Năm Tuần Thánh, hối nhân được trở lại cộng đoàn Phụng Vụ,
được Đức Giám mục, chủ sự Nghi Lễ ban ơn xá giải. Có thế hối nhân mới được trở
lại tham gia mọi sinh hoạt Phụng Vụ một cách bình thường.
Ngày nay,
Hội Thánh không còn giữ Nghi thức đó nữa, mà canh tân bằng việc vị chủ sự cộng
đoàn Phụng Vụ xức tro trên đầu mọi Kitô hữu, để giữ lại ý nghĩa và giá trị Nghi
thức Sám Hối thời Giáo Hội sơ khai. Hội Thánh phải canh tân Nghi Thức Sám Hối thời Giáo Hội sơ khai, vì :
-
Về mặt tâm lý : Nếu làm
như thời Giáo Hội sơ khai thì nhiều tội nhân không đủ can đảm ra thú tội.
-
Về mặt tín lý : Không
hẳn ba loại tội : ngoại tình, giết người, bỏ Đạo, mới là tội trọng gây tai họa,
mà trong tình yêu của con người đối với Thiên Chúa,có thể nói tội nào cũng
trọng, cho nên mọi người, từ vị chủ sự cộng đoàn cho tới mọi thành phần dân
Chúa cần phải sám hối ăn năn, để trở về với Chúa.
Công thức đọc khi xức tro nói lên lý do và ý nghĩa việc sám
hối. Có hai công thức được chọn một trong hai :
·
Hoặc đọc là : “Hãy
ăn năn sám hối và đón nhận Tin Mừng” (Mc 1,15).
·
Hoặc đọc là : “Ta là
thân cát bụi, sẽ trở về cát bụi” (St 3,19).
Giáo huấn của Công Đồng Vat.II kêu gọi dân Chúa đặc biệt
trong mùa Chay, phải mau sám hối mà trở về nẻo chính đường ngay để được kết hợp
với Chúa Giê-su Phục Sinh. Lời kêu gọi này có hai đặc tính :
+ Theo Hiến Chế Phụng Vụ số 109 : Mang
tính cá nhân, mỗi người phải sám hối tội
mình, hoặc là để chuẩn bị lãnh Bí tích Thánh Tẩy, hoặc là nhớ lại muôn hồng ân
đã lãnh nhận từ khi được làm con Chúa, nên cầu
nguyện cho mọi tội nhân, để cả cộng
đoàn cùng nhau trở về canh tân đời sống đạo, như lời thánh Phao-lô nói : “Anh em hãy nghĩ đến nhau mà lo đôn đốc lòng
mến trong các việc lành” (Dt 10,24).
+ Theo Hiến Chế Phụng Vụ số 110 : Việc
sám hối không chỉ kêu gọi mỗi cá nhân giục lòng ăn năn trong lòng, mà còn phải bày tỏ ra bề ngoài, mang chiều kích xã hội.
Phải bày tỏ lòng sám hối bề ngoài, cụ thể :
* Ăn chay và kiêng thịt. Theo Giáo Luật
số 97 và 1252 quy định về Luật Ăn Chay : “Những
tín hữu từ 18 đến 60 tuổi buộc phải ăn chay trong hai ngày : Thứ Tư Lễ Tro và
Thứ Sáu Tuần Thánh, chỉ được ăn một bữa no trong ngày ; tuổi từ 14 cho đến chết,
thì ngày chay còn phải kiêng thịt”.
* Ý nghĩa việc ăn chay và kiêng thịt :
Kiêng thịt trong những ngày chay không có nghĩa ăn thịt là xấu, như niềm tin
của nhà Phật, nhưng vì thịt là loại thực phẩm đắt tiền, ta phải bớt hưởng thụ
cùng với việc ăn chay để có thêm của cải mà chia sẻ, hoặc làm những việc lành
phúc đức, đặc biệt là phát triển Tin Mừng và xây dựng Hội Thánh (x Điều răn thứ 5 mới của Hội Thánh – xem
Giáo Lý Mới số 2041-2043). Bởi đó người
có ý thức về việc ăn chay, không phải ăn chay kiêng thịt để có dư tiền của cho
ngày mai ăn sang trọng hơn, cũng không phải bỏ ăn thịt lại mua thực phẩm khác
đắt tiền hơn. Ví dụ : tôm hùm… Kiểu ăn chay như thế làm sao có thêm tiền của để
chia sẻ ?
Vào thời Giáo Hội sơ khai, mọi tín hữu ăn chay kiêng thịt
suốt 40 ngày, đến ngày thứ Năm Tuần Thánh, người ta góp lại cho Hội Thánh số của
cải dành dụm chắc chắn được rất nhiều. Hội Thánh dùng để bày tỏ lòng yêu mến
đối với những người nghèo đói, cũng như góp phần vào những công việc mục vụ của
cộng đoàn địa phương, hoặc của Hội Thánh
phổ quát.
II. ĂN CHAY VỚI Ý HƯỚNG SÁM HỘI TỘI ĐỂ ĐƯỢC KẾT HỢP VỚI CHÚA
GIÊSU.
Trong tâm
tình ăn chay, Đức Giêsu dạy : “Khi ăn
chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả làm ra vẻ thiểu não để cho
thiên hạ thấy mình ăn chay. Làm như thế đã được phần thưởng nơi người đời. Còn
anh em, khi ăn chay hãy rửa mặt cho sạch, chải dầu cho thơm, để chỉ muốn Thiên
Chúa thấy, Ngài thấu suốt nơi kín đáo sẽ trả lại cho anh em” (Mt 6,16-18).
“Chớ rầu rĩ, hãy rửa
mặt cho sạch, và chải dầu thơm” : có nghĩa là :
1/ Con người được Chúa giải phóng,
không nô lệ cho tội lỗi, không nô lệ cho đam mê xác thịt. Vì : “Kẻ nô
lệ không được ở trong nhà, con mới được ở trong nhà” (Ga 8,34-35). Vào thời
Đức Giêsu, chỉ có con vua mới được xức dầu trên đầu, nên ta cần biểu lộ cho
người đời biết ta là con Vua Trời. Mặt khác, không sống nô lệ cho tội lỗi mới
là người có danh thơm tiếng tốt, quý giá hơn dầu thơm xức trên đầu. Lời Kinh
Thánh nói : “Tiếng thơm hơn dầu thơm, thì
ngày chết hơn ngày sinh” (Gv 7,1).
2/ Người thuộc về Thiên Chúa
: Xức dầu thơm trên đầu còn có nghĩa là để Thiên Chúa chiếm đoạt và điều khiển
con người của ta. Lời Thánh Kinh nói : “Dầu-Xức
anh em đã lãnh nơi Ngài, hiện lưu lại trong anh em, nên anh em không cần nhờ ai
dạy bảo. Phải hơn như Dầu-Xức của Ngài dạy anh em về hết mọi sự, và là sự thật
không phải là sự dối trá, nên chiếu theo điều Dầu-Xức đã dạy : anh em hãy lưu
lại trong Ngài” (1 Ga 2,27). Một khi ta đã được kết hợp với Dầu-Xức là Chúa
Kitô, thì ta được vinh dự “tỏa ra hương
thơm của Chúa Kitô giữa người được cứu độ và những kẻ bị hư đi” (2Cr 2,15).
III. LÀM VIỆC LÀNH CỤ THỂ LÀ CHIA SẺ CỦA CẢI.
Khi chia sẻ
phải ý thức hai điều sau đây :
1- Làm việc lành không phô trương công đức.
Đức Giêsu dạy : “Khi
làm việc lành phúc đức đừng phô trương để thiên hạ thấy. Làm lành tay phải đừng
cho tay trái biết, đừng khua chiêng đánh trống, biểu diễn trong hội đường và
ngoài phố xá,mong được người ta khen! Làm như thế, đã được lãnh thưởng nơi
người đời thì mất phần thưởng nơi Cha trên trời” (x Mt 6,1-4 : Tin Mừng).
Lời giáo
huấn trên Chúa chỉ nhắm dạy chúng ta : đừng
làm vì danh lợi nơi tay người đời, mà làm lành chỉ cần Chúa biết, đợi lãnh
thưởng từ tay Thiên Chúa thì lớn lao hơn. Do đó, nếu ta làm việc lành mà người
khác biết, họ khen ta, thì ta nói với họ : Chúa dạy tôi như vậy, vì Chúa muốn
mọi người làm “việc lành để trở nên như ngọn đèn soi sáng cho mọi người trong thế gian”
(x Mt 5,13-16).
2- Tôn trọng đồng loại.
Đức Giêsu
không dạy ta đem của bố thí, vì bố thí là hạ phẩm giá người khác, tự coi mình là
một chủ nhân ông ! Nhưng Ngài dạy ta phải chia
sẻ (Hy-ngữ là Sedakah). Người biết chia sẻ là người ý thức : của cải Chúa
ban không dành riêng cho mình, mà còn cho người khác . Bởi vì trái đất này Chúa
dựng nên không trao riêng cho ai, nhưng cho hết mọi người làm chủ, nên mỗi
người, gia đình, quốc gia, phải được hưởng phần của cải chính đáng (x Hiến Chế
Vui Mừng Và Hy Vọng số 69). Nhất là chia sẻ không chỉ nhằm giải quyết bụng đói
của đồng loại, mà đó là dấu chỉ tình yêu để cho mọi người nhận ra Thiên Chúa là
Cha chung, Ngài yêu thương hết mọi phàm nhân. Có thế việc chia sẻ mới quy hướng
lòng tha nhân thuộc về Thiên Chúa. Đức Giêsu nói ai làm như thế là làm cho “kẻ
bé nhỏ” – người được Chúa Kitô cứu độ trong Hội Thánh, cũng chính là làm cho
Ngài (x Mt 25,34-40).
Việc chia
sẻ còn có giá trị thanh tẩy tội mình và làm cho ta được sống. Ông Tôbya dạy con
: “Cầu nguyện kèm theo đời sống chân
thật, chia sẻ đi đôi với đời sống công chính, thì tốt hơn có của mà ở bất công
; làm phúc chia sẻ thì hơn là tích trữ vàng bạc. Việc chia sẻ cứu cho khỏi chết và tẩy sạch tội lỗi. Người chia sẻ thì
được sống lâu dài” (Tb 12,8-9). Thánh Phêrô cũng nói : “Đức Ái phủ lấp
muôn vàn tội lỗi” (1Pr 4,8).
IV. CẦU NGUYỆN.
Đức Giêsu
dạy : “Đừng thích đứng nơi công cộng để cầu
nguyện hòng cho người ta thấy, hãy vào phòng đóng cửa lại và cầu nguyện cùng
Cha trên trời, Đấng hiện diện cả nơi bí ẩn” (Mt 6,5-6 : Tin Mừng).
“Cầu nguyện phải vào phòng đóng cửa lại”
: Câu này nhằm ba ý nghĩa :
-
Khi cầu nguyện phải
“đóng cửa lòng”, tức là gác bỏ bớt những công việc làm ăn trong cuộc sống, để đặt việc tìm kiếm ý Chúa mà thực hành, hơn tìm kiếm
những thực tại ở trần gian này, như Đức Giêsu nói : “Hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa trước và sự công chính của Ngài, còn những
điều khác Ngài sẽ ban thêm cho” (Mt 6,33). Như thế khi cầu nguyện đừng để
xác nơi Nhà Thờ còn hồn thì chu du khắp nơi trên thế gian, lo tính toán những
chuyện đời.
-
Cầu nguyện “đóng
cửa tâm hồn” không cho hướng về thế gian mà phải “mở cửa lòng” hướng về Thiên
Chúa, và đặt niềm tin tuyệt đối vào
Ngài là Đấng toàn năng, chỉ duy mình Ngài biến dữ ra lành, biến chết ra sống.
Cụ thể như ông Đaniel biết lệnh vua cấm không được cầu nguyện với Thiên Chúa,
một chỉ cầu khẩn nơi vua. Nhưng Daniel lên lầu đóng các cửa phòng lại, chỉ mở
một cửa hướng về Giêrusalem mà cầu nguyện với Thiên Chúa, xin Chúa cứu ông khỏi
tay độc ác của vua (x Dn 6,11) ; hoặc
như ngôn sứ Êlysa, khi ông cầu nguyện cho con của bà Lớn thành Shunem đã chết
được sống lại, ông phải đóng tất cả các cửa phòng lại mà cầu nguyện với Thiên
Chúa mà thôi ! (x 2V 4,33).
-
Cầu nguyện “đóng
cửa lòng”, không hứng theo xác thịt để phải chết, mà là hứng theo Thần Khí để được sống và bình an (x Rm
8,6). Cụ thể thú tội mình với Chúa trong khiêm nhường là lãnh nhận các Bí tích,
đặc biệt là Bí tích Giao Hòa và Bí tích Thánh Thể. Như thánh Phaolô thay mặt
Đức Kitô mà kêu gọi : “Nhân danh Đức Kitô,
tôi nài xin anh em hãy làm hòa với Thiên Chúa. Đấng chẳng hề biết tội là gì,
thì Thiên Chúa đã biến Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm
cho chúng ta trở nên công chính” (2 Cr 5,20-21 : Bài đọc II). Vậy ta hãy
cầu nguyện : “Lạy Chúa, xin lấy lòng nhân
hậu xót thương, mở lượng hải hà xóa tội con đã phạm” (Tv 51/50,3 : Đáp ca).
Ngạn ngữ Đức có câu : “Ngã
vào tội là người, ở trong tội là quỷ”. Và thánh Isaac, Viện Phụ Đan viện
Sao Mai nói : “Có hai điều chỉ thích hợp
với một mình Thiên Chúa, đó là vinh dự được nghe thú tội và quyền tha thứ.
Chúng ta phải thú tội với Người, và trông đợi Người tha thứ cho chúng ta. Nhưng
Chúa Kitô chỉ muốn tha tội cho chúng ta qua Hội Thánh Ngài thiết lập”.
Vậy trong Mùa Chay, Hội Thánh dùng Lời Chúa kêu gọi : “Ngày hôm nay, anh em chớ cứng lòng, nhưng
hãy nghe tiếng Chúa.” (Tv 95/94,7b.8a : Tung Hô Tin Mừng). Nghe tiếng Chúa
cụ thể ta dựa vào Tin Mừng trong Thánh Lễ hôm nay, Chúa tha thiết kêu gọi mọi
người hãy đi bốn bước : Sám Hối – Ăn
Chay – Chia Sẻ - Cầu Nguyện, để tìm
lại sự hiện diện của Chúa Giêsu trong cuộc sống, như Ngài nói : “Bao lâu Tân Lang (Đức Giêsu) còn ở với khách
dự tiệc cưới, thì không ai ăn chay. Nhưng sẽ đến những ngày Tân Lang bị cất đi
(lúc ta phạm tội), và bấy giờ người ta sẽ ăn chay” (x Mc 2,19-20).
THUỘC LÒNG
Tiếng thơm hơn dầu
thơm, thì ngày chết hơn ngày sinh (Gv 7,1).
Anh em là hương
thơm của Đức Giêsu, tỏa ra giữa những người được cứu độ, cũng như những kẻ bị
hư mất ! (2 Cr 2,15)
Linh mục GIUSE ĐINH QUANG THỊNH