|
Phản ứng về chuyến thăm Anh của Đức Bênêđíctô XVI
Sức bật Bênêđíctô
Đúng như tiên đoán của Đức
TGM Nichols, cuộc viếng Đại Anh 4 ngày của Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI
đã bác bỏ mọi tiên đoán gở và mọi phèng la tiêu cực trước đó. Theo ký
giả Edward Pentin của hãng tin Zenit, 500,000 người Tô Cách Lan và Anh
cũng như rất nhiều người khác đã lắng nghe các sứ điệp của ngài trên các
phương tiện truyền thông đại chúng và trên liên mạng.
Cả chính
phủ Anh lẫn Tòa Thánh đều hài lòng với thành quả của chuyến đi. Cha
Lombardi, phát ngôn viên Vatican, cho rằng đây quả là “chuyến viếng thăm
tuyệt diệu”, một thành công lớn về tâm linh. Con số những người hoan hô
vượt xa những người chống đối. Có người cho rằng vào ngày Thứ Bẩy,
đường phố Luân Đôn chứa tới 200,000 người ủng hộ Đức Giáo Hoàng, trong
khi chỉ có khoảng 5,000 người biểu tình phản đối.
Tuy nhiên Tòa
Thánh không phán đoán sự thành công bằng con số. Cha Lombardi nhấn mạnh:
theo Đức Thánh Cha, sự thành công hệ ở sự kiện: có rất nhiều người chịu
chăm chú lắng nghe điều ngài muốn nói.
Theo nhận định của
Pentin, báo giới Đại Anh nhất loạt cho rằng chuyến viếng thăm này đã
thành công không ngờ đối với Giáo Hội Công Giáo, mặc dầu nhiều người
trong số họ trước đó cực lực chống đối chuyến viếng thăm này. Tờ Daily
Mail cho rằng chuyến viếng thăm đã “chiến thắng” vì “cho đến đêm hôm
qua, những người phản đối xem ra đã thất bại, những người khích bác danh
tiếng nhất gần như đã im hơi và những cuộc biểu tình thưa thớt và im
tiếng hẳn”.
Một yếu tố quan trọng đem lại sự thành công cho
chuyến viếng thăm là cơ hội để người dân Đại Anh tận mắt nhìn ra con
người thực của Đức Bênêđíctô XVI, không như những bức biếm họa do các
phương tiện truyền thông vẽ vời. Họ bị chinh phục bởi nét khiêm nhường
chân thành, bởi nét ngây thơ trong trắng như trẻ em của ngài. Nhưng trên
hết, họ có ấn tượng mạnh về lòng can đảm và quyết tâm nói lên ý nghĩ
của mình.
Nhà bình luận Stephen Glover cho rằng: “Chuyến viếng
thăm này thành công hơn hàng giáo phẩm Công Giáo mong đợi. Đức Giáo
Hoàng ngỏ lời với chính linh hồn của đất nước ta, nói lên các sự thật
luân lý trường cửu mà các nhà lãnh đạo chính trị và tôn giáo của ta
thường thường lẩn tránh. Xét một cách chủ yếu, ngài muốn yêu cầu ta hãy
xét xem ta muốn trở nên loại đất nước nào”.
Pentin cho hay: đây
quả là chuyến viếng thăm lịch sử nhằm đem lại hòa giải giữa Giáo Hội và
Nhà Nước, giữa người Công Giáo và người Anh Giáo. Một nửa số nghị viên
quốc hội đã nghe bài diễn văn của Đức Giáo Hoàng tại Đại Sảnh
Westminster, nơi Thánh Thomas More, thánh quan thầy các chính trị gia,
bị xử và kết án năm 1533. Tại đây, Đức Giáo Hoàng bày tỏ sự âu lo của
ngài đối với hiện tượng đẩy tôn giáo ra bên lề xã hội. Ngài nhắc cử tọa
nhớ rằng tôn giáo không phải là một vấn đề để các nhà lập pháp giải
quyết, nhưng là người đóng góp sinh tử đối với cuộc bàn luận của cả quốc
gia.
Về đại kết, cuộc trao đổi với Giáo Hội Anh Giáo đã diễn ra
một cách hết sức thân thiện, dù mới đây, mối liên hệ giữa hai bên xuống
rất thấp. Nhưng trước hết, chuyến viếng thăm này đã mở ra một giai đoạn
mới cho Giáo Hội Công Giáo ở đây, ở giữa lòng một đất nước đại đa số
theo Thệ Phản này, một đất nước, trong quá khứ, từng vẽ hẳn một đường
ranh bè phái và đầy những tranh chấp đổ máu. Đức Hồng Y Keith Patrick
O'Brien, Tổng giám mục St Andrews và Edinburgh, nói tới “sức bật
Bênêđíctô” (Benedict bounce) và một mùa nở rộ ơn kêu gọi. Hy vọng rằng
sức bật này sẽ là “mũi chích cánh tay” khiến người Công Giáo Anh và
người Anh nói chung tỉnh mộng khỏi giấc ngủ duy tục đầy bất khoan dung
tôn giáo.
Ước chi Tổng Giám Mục Canterbury…
 Tổng
Giám mục Canterbury, Tiến sĩ Rowan Williams, ôm ĐTC Benedict
tại Westminster
Abbey
Trên
đây có nhắc tới nhà bình luận Stephen Glover. Trên tờ Daily Mail ngày 20
tháng 9 vừa qua, Glover cho đăng một bài báo với hàng tít lớn: Ước chi
Tổng Giám Mục Canterbury dám nói với một phần nhỏ thẩm quyền của Đức
Bênêđíctô (If only the Archbishop of Canterbury dared to speak with a
fraction of Benedict's authority).
Glover cho hay: chỉ mấy ngày
trước đây thôi, nhiều giọng nói trên BBC bảo đảm với ta rằng chuyến
viếng thăm Đại Anh của Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI cuối cùng sẽ chẳng
gây được ấn tượng gì như mong đợi và rằng sẽ có rất ít người chịu đi gặp
ngài. Nhiều người còn dám quả quyết rằng những cuộc biểu tình chống đối
tội ác ghê tởm trong Đạo Công Giáo liên quan tới việc lạm dụng trẻ em
sẽ làm trệch hướng chuyến viếng thăm, đến độ Đức Giáo Hoàng không thể
nói được điều gì khác khiến chúng ta phải lắng nghe.
Ấy thế
nhưng, đám đông tham dự đông hơn dự đoán, có thua chăng chỉ là thua
chuyến viếng thăm của vị giáo hoàng đầy hấp dẫn Gioan Phaolô II cách nay
28 năm mà thôi. Đáng lưu ý hơn cả là trong số 80,000 người dự buổi canh
thức tại Hyde Park đêm Thứ Bẩy, rất nhiều người thuộc giới trẻ.
Các
cuộc biểu tình chống việc lạm dụng trẻ em không làm trệch hướng chuyến
viếng thăm của Đức Giáo Hoàng. Ngài thành thực nhìn nhận lỗi lầm của
Giáo Hội Công Giáo. Trong Thánh Lễ tại Nhà Thờ Chính Tòa Westminster vào
chiều Thứ Bẩy, ngài làm nhiều người trong cộng đoàn cảm động chẩy nước
mắt khi ngài ví sự đau đớn của các nạn nhân như lễ hy sinh của Chúa Kitô
trên thánh giá. Chuyến viếng thăm, vì thế, thành công hơn là mong đợi
của hàng giáo phẩm Công Giáo.
Hơn thế nữa, theo Glover, không
giống như các giáo sĩ “vườn nhà” của Anh Giáo, Đức Giáo Hoàng ngở lời
với chính linh hồn của “đất nước ta”. Ngài khẳng định các sự thật luân
lý trường cửu, những sự thật mà các nhà lãnh đạo chính trị và tôn giáo
Anh thường thích lẩn tránh. Ngài cảnh giác Đại Anh đừng quên di sản Kitô
Giáo của mình trong một xã hội hiện đại đa văn hóa và “duy tục một cách
hung hãn” này. Ngài cũng bảo các chính trị gia đừng bắt tôn giáo phải
im lặng bằng cách ngăn cấm việc cử hành công cộng các ngày lễ quan
trọng, như lễ Giáng Sinh chẳng hạn. Họ cũng không nên ban hành những đạo
luật buộc người Kitô hữu phải hành động ngược với lương tâm của họ.
Ngài nhắc người Đại Anh nhớ rằng họ đã từng lấy mạng sống mình chống lại
ách bạo tàn của Quốc Xã, những người mưu toan loại bỏ Thiên Chúa. Những
cái quá đáng của chủ nghĩa duy tục và những nguy cơ của chủ nghĩa cực
đoan vô thần là những chủ đề được ngài nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Những
chủ đề này sẽ vang vọng mãi trong tâm trí người Công Giáo cũng như các
Kitô hữu khác không phải là Công Giáo, kể cả những người thuộc các tôn
giáo khác không phải là Kitô Giáo và những người vô tôn giáo.
Glover
cho rằng chủ trương “Big Society” của Thủ Tướng David Cameron khó có
thể so sánh với sứ điệp của Đức Giáo Hoàng. Sứ điệp này, theo ông, rất
trổi vượt, có thể nói nó chưa có tiền lệ ở Đại Anh. Sứ điệp ấy được
truyền đi một cách hết sức thanh thản, khiêm tốn, không một chút huênh
hoang, ấy thế nhưng lại có thế giá lớn lao, một thế giá phần lớn phát
sinh từ cảm thức thánh thiện và tốt lành người ta tìm thấy nơi ngài cũng
như từ chính phẩm giá chức vụ của ngài. Và cũng chính vì thế, theo
Glover, cả những người yếm thế và hoài nghi nhất cũng phải lắng nghe.
Phi
thường hơn cả, ta thấy nơi ngài một nhà lãnh đạo tôn giáo sẵn sàng đối
chất với thế giới duy tục hiện đại nói chung, và Đại Anh duy tục hiện
đại nói riêng bằng các giá trị vượt thời gian của Kitô Giáo nói chung và
của Đạo Công Giáo nói riêng. Trong bài diễn văn cuối cùng, Đức
Bênêđíctô XVI cho hay các giá trị trên đã bị các linh mục lạm dụng trẻ
em phản bội. Họ đã phá hoại tính khả tín của Giáo Hội Công Giáo trong
phạm vi luân lý. Người ta hết sức ngạc nhiên khi nghe một nhà lãnh đạo
tôn giáo dám lên tiếng một cách trung thực như vậy. Glover cho rằng điều
ấy rất khác với các nhà lãnh đạo tôn giáo “của chúng ta, nhất là các
giám mục Anh Giáo tại Anh”, những người quen thỏa hiệp với các giá trị
thế tục. Lý do, theo ông, là “bất cứ vị giáo hoàng nào cũng có ưu thế cố
hữu, do tín điều vô ngộ tạo ra”. Trong khi đó, Tổng Giám Mục Canterbury
chỉ là người đứng đầu giữa những người ngang hàng, nên không thể có
được thứ thẩm quyền như Đức Giáo Hoàng.
Tuy nhiên, điều đó đâu
có ngăn cản Tiến Sĩ Rowan Williams, Tổng Giám Mục Canterbury, lên tiếng
với một phần nhỏ thế giá của Đức Giáo Hoàng! Điều buồn là Tiến Sĩ
Williams và các giám mục Anh Giáo rất có thể nhất trí với mọi điều Đức
Giáo Hoàng nói về các nguy cơ của chủ nghĩa duy tục, ấy thế nhưng họ đã
không đủ đảm lược để nói ra. Và trong khi Đức Giáo Hoàng nói rõ ràng
bằng tiếnh Anh, vốn là sinh ngữ thứ ba hay thứ tư của ngài, thì Tiến Sĩ
Williams thường chỉ nói một cách ú ớ và khó hiểu bằng chính ngôn ngữ mẹ
đẻ của mình. Trong bài diễn văn cuối cùng, Đức Giáo Hoàng cho biết ngài
thấy “nhân dân Đại Anh khao khát biết bao được nghe tin mừng của Chúa
Giêsu Kitô”. Glover bảo nhận định ấy rất đúng. Ấy thế nhưng “Giáo Hội
quốc gia của chúng ta, tức Giáo Hội Anh Giáo, đã thất bại không công bố
được tin mừng ấy”.
Trong đại bộ phận Giáo Hội Anh Giáo, người ta
thấy có một cảm thức đào ngũ khi giáp mặt với làn sóng duy tục đang ào
ạt kéo tới, lúc con số người trong các cộng đoàn giảm dần và nhiều giáo
xứ phải đóng cửa. “Nhưng hãy nhìn những người trẻ tại Hyde Park hay
những người xếp hàng dọc Đường Prices ở Edinburgh hoặc những người đứng
bên ngoài Nhà Thờ Chính Tòa Westminster. Họ khát khao nghe tin mừng và
họ chào mời các sự thật luân lý chắc chắn. Liệu có quá đáng chăng khi hy
vọng rằng các giám mục Anh Giáo sẽ học được điều gì đó từ sự dấn thân
không biết sợ của Đức Giáo Hoàng?”
Dĩ nhiên, theo Glover, vẫn có
những giáo xứ cá biệt, phần lớn là các giáo xứ Tin Mừng thuộc Giáo Hội
Anh Giáo, biểu lộ được cùng một lòng trung thành như thế đối với giáo
huấn Kitô giáo cổ truyền. Và các giáo xứ này chính là các giáo xứ thu
hút hàng loạt người trẻ.
Theo Glover, những người vô thần cực
đoan như nhà sinh vật học Richard Dawkins, kịch sĩ Stephen Fry, luật sư
Geoffrey Robinson và văn sĩ Philip Pullman, những kẻ chủ trương chủ
nghĩa hư vô, chẳng có chi đem lại hy vọng cho giới trẻ hoặc bất cứ một
ai khác. Chủ nghĩa vô thần có thể là một chủ trương đáng kính về phương
diện tri thức, nhưng những người vừa kể chỉ là những kẻ hẹp hòi, điên
loạn dám kêu gọi người ta ngăn cản không cho Đức Giáo Hoàng tới đây.
Dawkins còn đòi bắt giam Đức Giáo Hoàng về “tội ác chống lại nhân loại”.
Sự thật, họ bị thúc đẩy bởi lòng thù hận đối với Giáo Hội. Pullman còn
mong cho “tổ chức xấu xa này biến mất”. Nó đâu có biến mất. Đúng hơn,
những lời tố cáo xùi bọt mép và thiếu cân bằng của họ chỉ chứng tỏ là họ
sợ Đức Giáo Hoàng. Họ sợ ngài vì ngài nắm vững giáo huấn Kitô giáo cổ
truyền và cổ vũ các nguyên tắc họ vốn khiếp đảm. Họ sợ ngài vì các giá
trị được ngài lặp đi lặp lại tự chúng lọt vào tai hàng triệu người, mà
quan trọng hơn cả là lọt vào tai hàng triệu người trẻ.
Những
người trên, theo Glover, không gặp khó khăn nào trong việc châm chọc chỉ
trích nhằm vào Tổng Giám Mục Canterbury vì Tiến Sĩ Williams đã bị các
lực lượng của chủ nghĩa duy tục làm cho nhát cáy đến độ không còn khả
năng đưa ra bất cứ đe dọa nào đối với thế giới quan đen tối của họ.
Những
tên vô thần cực đoan ấy nhỏ mọn và xa rời quần chúng biết bao so với
ngữ cảnh hy vọng được Đức Giáo Hoàng gợi hứng. Glover kết luận rằng: khi
mời gọi người ta trở về với di sản Kitô Giáo và gợi ý rằng chúng ta vẫn
còn một tương lai có qui củ Kitô Giáo, Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI đã
thực hiện được nhiều hơn là Giáo Hội Anh Giáo trong nhiều năm qua. Bài
học mấy ngày qua là Đại Anh không hẳn là một đất nước phản Kitô Giáo như
BBC và nhiều thành phần trong giới truyền thông vốn cố gắng làm chúng
ta tin.
Vũ Văn An
VietCatholic News (21 Sep 2010 18:49)
|