MỤC II
NHỮNG QUY LUẬT SỐNG YÊU
TRONG ĐỜI SỐNG GIA ĐÌNH
A. MƯỜI ĐIỀU RĂN
ĐIỀU RĂN 1:
Vợ chồng hãy năng tham dự thánh lễ để cầu nguyện: “Lạy Chúa, vì danh dự của
Chúa, xin cho con đã yêu thì yêu đến
cùng”
(Tv 143/142, 11; Ga 13, 1).
ĐIỀU RĂN 2:
Chồng yêu vợ
như Đức ki-tô yêu Hội Thánh là thân
mình Ngài; vợ kính yêu chồng như Hội Thánh tùng phục Đức Ki-Tô
(x Ep 5,
22-23).
ĐIỀU RĂN 3:
Vợ chồng chỉ
nên một để sinh con cho Thiên Chúa,
khi mỗi ngày cùng nhau rước Lễ
(x Mt 19, 5; Gl 2, 20; Ga 6, 57)
ĐIỀU RĂN 4:
Không biết
chăm sóc người trong gia đình, thì đã
chối bỏ đức tin và còn tệ hơn người không tin
(x 1Tm 5, 8)
ĐIỀU RĂN 5:
Khó với mình
nhưng quảng đại với Chúa và tha nhân
(x 2Cr 6,12).
ĐIỀU RĂN 6:
Có bất hòa
thì như con nít thôi
(x 1Cr 14, 20b).
ĐIỀU RĂN 7:
Luôn tặng
quà nhau, ít là nở nụ cười trên môi,
biểu lộ có Chúa ở cùng
(x Lc 1, 28).
ĐIỀU RĂN 8:
Nói đúng,
làm đúng, chưa đủ; còn phải nói khéo,
cư xử khéo nữa!
(x Cl 4, 6).
ĐIỀU RĂN 9:
Đoán ý nhau
để phục vụ giống Mẹ Maria
(Lc 1, 39t; Ga 2, 3).
ĐIỀU RĂN 10:
Người cha
(mẹ) dù có tắt thở, họ vẫn chưa chết,
vì họ để lại con cái giống hệt họ
(Hc 30, 4).
B. GIẢI THÍCH NỘI DUNG
MƯỜI ĐIỀU RĂN YÊU
TRONG ĐỜI SỐNG HÔN NHÂN
ĐIỀU RĂN 1:
Vợ chồng hãy năng tham dự thánh lễ để cầu nguyện: “Lạy Chúa, vì danh dự của
Chúa, xin cho con đã yêu thì yêu đến
cùng”
(Tv 143/142, 11; Ga 13, 1).
- “Chúa cứu con vì danh dự của Chúa” (Tv 143/142, 11). Bởi vì Chúa ban ơn cho
ta không phải chỉ vì ta xin Ngài, mà nhất là vì danh dự của Ngài. Ơn Chúa ban vì danh dự của Ngài chắc chắn ơn ấy lớn
hơn lòng ta mơ ước. Ví dụ cha mẹ tổ chức tiệc cưới cho con, không phải vì con
xin cha mẹ, mà cha mẹ tổ chức tiệc cưới còn là danh dự của cha mẹ đối với khách
đến dự.
- “Đã yêu là yêu đến cùng” (Ga 13, 1). Thiên Chúa yêu ta đến cùng khi
Ngài trao ban Con Một Ngài cho loài người độc ác, dù Ngài biết chúng hành hạ
Con Một Ngài dã man, nhục nhã, cuối cùng phải chết, để thể hiện sự toàn năng
chỉ có Thiên Chúa biến dữ ra lành, biến chết ra sống, và chỉ có Thiên Chúa là
Tình Yêu (x 1Ga 4, 8). Tình yêu ấy được thể
hiện qua việc Chúa Cha hiến ban Con Một Ngài cho chúng ta, và Ngài còn gia ân
vạn sự cho chúng ta làm một với Ngài (x
Rm 8, 32).
ĐIỀU RĂN 2:
Chồng yêu vợ
như Đức ki-tô yêu Hội Thánh là thân
mình Ngài; vợ kính yêu chồng như Hội Thánh tùng phục Đức Ki-Tô
(x Ep 5,
22-23).
Vợ
chồng yêu nhau phải trung thành với nhau cho đến chết, vì để diễn tả khuôn mặt sống động Hội Thánh Chúa
Ki-tô lữ hành: Chồng là hiện thân Chúa Ki-tô, vợ là hiện thân những người được
Chúa Ki-tô cứu độ, dù bạn trăm năm của
mình có phản bội, như bà Gô-mơ, một gái điếm, luôn bỏ ông Hô-sê là chồng, để
ruổi theo các tình lang, mà ông Hô-sê vẫn luôn tha thứ cho vợ và tìm hết cách
đưa vợ về đường ngay nẻo chính (x sách Hô-sê).
Chúa Ki-tô yêu Hội Thánh, yêu ta còn tuyệt vời hơn ông
Hô-sê yêu vợ, bởi lẽ ông Hô-sê chưa chết vì vợ phạm tội ngoại tình, trái lại, Chúa
Giê-su đã chết vì tội ta hằng phản bội Ngài (x Rm 7, 18-19),
và nếu ta bất tín với Ngài, Ngài vẫn trung thành vì Ngài không thể chối bỏ
chính mình (x 2Tm 2,13). Nếu cả hai vợ chồng đồng
ý với nhau: mỗi người đi kết hôn với người khác thì có hạnh phúc hơn, đó là
công bằng. Nhưng họ đã chối bỏ đức tin, phạm đến Chúa và sự thánh thiện của Hội
Thánh, vì ngày Thành Hôn của họ trước mặt Chúa và Hội Thánh, họ đã thề với nhau:
Khi vui cũng như lúc buồn, phải trung thành với nhau cho đến chết, để diễn tả
mầu nhiệm Hội Thánh Chúa Ki-tô: Ngài không bao giờ rẫy từ Hội Thánh, dù chúng
ta có phản bội Ngài!
Vậy
“chồng hãy làm tròn bổn phận đối với vợ, và
vợ cũng phải tròn bổn phận đối với chồng” (1Cr 7, 3)
ĐIỀU RĂN 3:
Vợ chồng chỉ
nên một để sinh con cho Thiên Chúa,
khi mỗi ngày cùng nhau rước Lễ
(x Mt 19, 5; Gl 2, 20; Ga 6, 57)
Bí
tích Hôn Phối làm cho vợ chồng trở thành một thân thể (x Mt 19, 5). Trong thực tế, họ
chỉ thực sự nên một khi cùng rước lễ mỗi ngày, Chúa làm cho họ trở nên một
xương một thịt với Ngài (x Dt 2, 11),cùng
thông hiệp một sự sống với Thiên Chúa (x Ga 6, 57)
để mỗi khi họ trao thân cho nhau, Chúa
Giê-su Thánh Thể làm cho họ thể hiện cho
thế gian biết con cái của họ sinh ra là chính nhờ Chúa Giê-su làm cho nên một
trong Ngài, và như thế con cái họ xứng đáng là hồng ân Chúa ban (x Tv 127/126, 3).
ĐIỀU RĂN 4:
Không biết
chăm sóc người trong gia đình, thì đã
chối bỏ đức tin và còn tệ hơn người không tin
(x 1Tm 5, 8)
Chăm
sóc người thân không chỉ dừng lại ở mức độ nhân bản, mà còn vươn lên mức độ đức
tin trong đức ái. Đan cử:
Ông Gia-kêu bán tài sản chia cho người nghèo một nửa, Chúa chúc lành cho cả gia
đình ông được ơn cứu độ. Như thế, nếu ông Gia-kêu chỉ dành tiền để nuôi vợ con,
thì tiền của ấy chỉ nuôi sống thân xác người trong gia đình ở đời này mà thôi (x Lc 19, 1-10). Nhất là ta phải bắt chước Chúa Giê-su, có
lúc Ngài trốn cha mẹ đi loan báo Tin Mừng, rồi trở về gia đình tùng phục cha mẹ
trần thế, Ngài vẫn là mẫu người con hiếu thảo đối với cha mẹ (x Lc 2, 41-52).
Đối
với ông bà, cha mẹ và anh chị còn phải biết dùng Lời Chúa nuôi dưỡng và giáo
dục những người trong gia đình. Thánh Phao-lô đã khen Giám mục Ti-mô-thê: “Đức tin của anh không bôi bác, lòng tin đã có nơi bà cụ Lô-ít, bà của
anh, nơi bà Êu-ni-khê, mẹ của anh” (2Tm 1, 5).
ĐIỀU RĂN 5:
Khó với mình
nhưng quảng đại với Chúa và tha nhân
(x 2Cr 6,12).
Vì
như thế, ta bắt mình phải sống ngược với bản tính tự nhiên, bởi lẽ tự nhiên ai
cũng quảng đại với mình, khó với Chúa và đồng loại. Ví dụ: Ta có giờ ngồi chơi
hay ăn nhậu, mà lại không có giờ học giáo lý hay nghe giảng, và càng không có
thời giờ để giúp đồng loại một việc nhỏ! Hoặc khi ta có lỗi, ít để ý sám hối, trái
lại khi ta biết ai sai lầm, ta dễ dàng kết án và khó tha thứ cho họ.
ĐIỀU RĂN 6:
Có bất hòa
thì như con nít thôi
(x 1Cr 14, 20b).
Trẻ
con chơi với nhau dễ gây lộn, có khi chúng cấu xé nhau, khóc inh ỏi, rồi đi
mách ông bà cha mẹ, nhưng chỉ sau một lát chúng lại chơi với nhau rất vui vẻ.
Trái lại, người lớn khi bất hòa với ai, bề ngoài thì tay bắt mặt mừng, nhưng
trong thâm tâm thì tìm mưu tính kế hại người.
ĐIỀU RĂN 7:
Luôn tặng
quà nhau, ít là nở nụ cười trên môi,
biểu lộ có Chúa ở cùng
(x Lc 1, 28).
Tặng
quà cho nhau. Thánh Phao-lô trong
suốt cuộc đời rao giảng Tin Mừng, ông chỉ nhắc lại một lời Chúa Giê-su dạy: “Cho
thì có phúc hơn là lấy!” (Cv 20, 35).
Bởi vì đạo Chúa là đạo yêu, mà mặt nổi của tình yêu là tặng quà, ở đâu có tình
yêu ở đấy có quà tặng, Thiên Chúa tạo dựng vạn vật trong vũ trụ rất tốt đẹp, Ngài
ban tặng hết cho mọi người (x St 1.2); khi loài người phản
bội Chúa, Ngài tặng ban cả Con Một để cứu họ (x St 3, 15; Rm 8, 32);
khi loài người loại trừ Con Một Thiên Chúa, Ngài lại tặng ban Thánh Thần, giúp
họ sám hối canh tân, kết hợp với Chúa
Giê-su Phục Sinh hầu được ơn cứu độ (x Cv 2).
Vậy
khi ta không có quà vật chất để tặng
nhau, thì ít là ta nở nụ cười, biểu lộ có Chúa ở cùng (x Lc 1, 28),Ngài sẽ ban muôn ơn lành cho đồng loại
ta gặp gỡ, như Chúa đã hứa: “Mọi dân thiên hạ sẽ lấy dòng giống ngươi mà
cầu phúc cho nhau, bởi vì ngươi vâng nghe Lời Ta” (St 22, 18).
ĐIỀU RĂN 8:
Nói đúng,
làm đúng, chưa đủ; còn phải nói khéo,
cư xử khéo nữa!
(x Cl 4, 6).
Nói
đúng, làm đúng mà thiếu khéo, nhiều khi đem lại đổ vỡ. Do đó, muốn cư xử khéo đối với nhau, ta hãy
cầu nguyện với Thiên Chúa trước, xin Ngài ban cho ta trái tim của Ngài (x Pl 2, 5),để
ta biết nói đúng làm đúng và khéo léo đối với mỗi một người có cá tính khác
nhau (x Cl 4, 6).
ĐIỀU RĂN 9:
Đoán ý nhau
để phục vụ giống Mẹ Maria
(Lc 1, 39t; Ga 2, 3).
Tin
Mừng ghi nhận hai lần Đức Maria đoán ý muốn người khác để phục vụ:
§ Lúc Con Thiên Chúa nhập thể, Mẹ Maria được thiên thần
cho biết bà Êlysabeth đã mang thai được sáu tháng, Mẹ biết người chị họ đã cao
niên mà còn sinh nở, Mẹ đoán ý người chị cần sự giúp đỡ, Mẹ đã mau mắn lên
đường đến phục vụ nhà chị họ (x Lc 1, 39t).
§ Lúc Con Thiên Chúa bắt đầu đi loan báo Tin Mừng, Đức
Giê-su và Mẹ Ma-ri-a được mời đến dự tiệc cưới Ca-na, mọi người đang dùng bữa, bỗng
thiếu rượu, Mẹ đoán ý họ cần có rượu ngay, nên Mẹ lên tiếng nói với Đức Giê-su:“Nhà này hết rượu” (Ga 2, 3).
Do
đó khi ta đoán ý đồng loại để phục vụ, ta xứng đáng là con Đức Mẹ.
Vậy
sống chung với nhau, ai cũng biết đoán ý nhau để phục vụ, thì tốt đẹp và thân thương biết mấy. Nếu ta không
biết ý bạn muốn gì, thì ta hãy khiêm tốn hỏi: Bạn có đồng ý tôi làm việc này
không? Hay bạn muốn tôi giúp gì bạn bây giờ? Nếu ta sống kiểu “ăn có mời làm có
khiến”, thì môi trường ta sống rất nặng nề, thà rằng tự ta làm lấy còn nhẹ
nhàng thoải mái hơn là lên tiếng bảo người kia làm.
ĐIỀU RĂN 10:
Dù cha (mẹ)
có tắt thở, họ vẫn chưa chết, vì họ để lại con cái giống hệt họ
(Hc 30, 4).
Thời
Cựu Ước người ta quy mọi trách nhiệm về người cha, và đó cũng là báo
trước Chúa Giê-su chịu trách nhiệm trước mặt Chúa Cha về việc cứu độ loài người
tội lỗi. Thế nên trong gia đình,
ai làm chủ, ai có trách nhiệm, ai ảnh hưởng lớn nhất, thì mọi lỗi lầm của gia
đình ấy quy chiếu về người có trách nhiệm, dù là ông bà hay cha mẹ, cả anh chị.
Chính vì vậy mà khi bà E-và phạm tội, Chúa hỏi tội ông A-đam trước (x St 3).Do đó, ai có trách nhiệm khi biết người thuộc về
mình có lỗi, mà không sửa dạy, để nó chết trong tội, thì Chúa sẽ đòi nợ máu nơi
người có trách nhiệm (Ed 33, 7-9).
Bởi vì, con cháu trong gia đình luôn rập theo khuôn
sống của người dưỡng dục nó, nên họ có tắt thở, vẫn chưa chết, họ để lại con
cái giống hệt họ (x Hc 30, 4),và tác giả sách Huấn ca còn nói: “Đừng khen ai có phúc trước khi họ lìa đời, vì nhìn con cái họ, người ta
sẽ biết rõ” (Hc 11, 28). Chúa Giê-su còn dạy: “Sự khôn ngoan được biện minh nơi con cái
mình” (Lc 7, 35).
C. TIÊU CHUẨN CHỌN BẠN TRĂM NĂM
Thiết
tưởng có chín tiêu chuẩn sau đây:
1- Cùng
Tin: Thánh Phao-lô dạy: “Chớ có lứa đôi lệch lạc giữa người tin Chúa
và kẻ không tin, vì hòa hợp thế nào được giữa ánh sáng và bóng tối!” (2
Cr 6,14).
2- Tự
Lập: Chúa Giê-su nói: “Người nam sẽ bỏ cha mẹ mình mà luyến ái
với vợ” (Mt 19, 5). Vậy:
+ Tự lập về mặt kinh tế: Vợ
chồng không lệ thuộc vào tiền của bên nội hay bên ngoại. Liệu sao vợ chồng có
khả năng tổ chức một gia đình đủ cho nhu cầu tối thiểu.
+ Tự lập về mặt tinh thần:
Vợ chồng phải đặt trách nhiệm xây dựng một gia đình hiệp nhất trong ý Chúa,
không vì chữ hiếu mà nghiêng ngả bên nội hay bên ngoại.
3- Trẻ
Thơ: Thánh Phao-lô nói: “Anh em có bất hoà thì như con nít
thôi!” (1Cr 14, 20).
4- Tuổi
Đời: Vợ không nên nhiều tuổi hơn chồng, vì sắc đẹp và khả năng
sinh lý của vợ chóng tàn hơn chồng.
5- Văn
Hóa: Văn hóa của vợ không nên trổi vượt hơn chồng. Vì nếu văn
hóa của vợ trổi hơn chồng, người chồng sẽ mặc cảm.
6- Làm
Việc: Nhờ cả hai vợ chồng thích làm việc, họ dễ cảm thông lẫn
nhau, nhất là tháo vát giải quyết được những khó khăn của gia đình.
7- Khỏe
Mạnh: Cả hai vợ chồng cần có sức khoẻ tương đối, vừa để bảo đảm
kinh tế gia đình, vừa để bảo đảm sức khoẻ con cái.
8- Vui
Tươi: Niềm vui trên khuôn mặt là dấu chỉ sự hiện diện của Thiên
Chúa. Thực vậy, thiên thần nói với Đức
Ma-ri-a trong lúc truyền tin: “Vui lên! Hỡi Đầy ơn phúc! Chúa ở cùng Bà” (Lc 1,
28). Pla-ton định nghĩa: “Con người là con vật biết cười!”
9- Khó
Với Mình, Quảng Đại Với Chúa Và Tha Nhân (x 2 Cr 6, 12t). Đó là tu thân: tự bắt mình
đi ngược lại bản tính ích kỷ.
Trong thực tế, không ai tìm
được một người đủ chín tiêu chuẩn trên, những tưởng đó là một tiêu chí cần
thiết đặt ra để các bạn chọn lựa. Một người bạn chọn càng đạt được nhiều tiêu
chuẩn trên, thì bạn càng an tâm hơn. Nếu quá ít thì phải nhắm trước sức chịu
đựng của mình.
*
TÓM TẮT:
Cuøng tin, töï laäp, treû thô.
Tuoåi ñôøi, vaên hoaù: thieáp nhôø
chaøng hôn
Cuøng laøm, khoeû maïnh, vui töôi.
Khoù ta, quaûng ñaïi tha nhaân. Cöôùi lieàn!
Lời kết
Lạy Chúa là Chúa Tể càn khôn, xin cho những người trông đợi
Chúa đừng vì con mà phải thẹn thùng. Lạy Chúa Trời nhà Israel, xin đừng để những
ai tìm kiếm Ngài lại vì con mà mang tủi hổ!
(Tv
69/68, 7)